Energia ezagutzen

Energiaren definizioa

Zer da energia? Ikusi edo entzun egin al daiteke? Sentitu al daiteke? Erraza al da definitzen? Ba al dugu ebidentziarik existitzen dela jakiteko?

Naturan gertatzen diren aldaketak edo transformazioak baino ez ditugu behatu behar, hala nola auto baten mugimenduan gertatzen den posizio-aldaketa edo gorputz bat berotzen edo hozten denean gertatzen den tenperatura-aldaketa. Erantzuna energia da, bera da aldaketa horien arduraduna.

carrera de relevos — ThomasWolte. *Lasterketa* (Jabari publikoa)

Jarduera-multzo honetan energia ezagutzen arituko gara, detektibeak izango bagina bezala.

Ataza: Energiaren definizioa ikertzen

Iraupena:: 2 saio
Taldekatzea:: banaka/bikoteak/talde txikia

Irakasleak 3 lagungarri dituen gutun-azal bat emango digu. Lagungarri horiek jarraitzen baditugu, energia zer den definituko dugu. Azkenik, txosten bat egingo dugu eskuratutako lagungarriekin

Lehenengo lagungarriarekin bideo bat ikusiko dugu; bigarrenarekin argazkien bidez lan egingo dugu; eta hirugarrenarekin gure ingurunean zer energia dugun ezagutuko dugu. Prest?

1. jarduera: Lehenengo lagungarria: «Energia-bideoa»

com/watch?v=-DbsKumdAus

2. jarduera: Bigarren lagungarria: «Energia-argazkiak»

Orain, badakigu energia dela naturan gertatzen diren aldaketen arduraduna, zer ezaugarri dituen eta zein diren energia-mota nagusiak; hortaz, energia-mota horiek energia-argazkietan identifikatzen ote dakigun egiaztatuko dugu. Jarduera hau binaka egingo dugu.

Argazkietako batzuek soluzio bat baino gehiago izan ditzakete. Soluzioak irudi-galerian aurki ditzakegu:

Energia-argazkietarako esteka: Zer energia da? (deskargatu dokumentua odt formatu editagarrian eta pdf formatuan).

ColiN00B. Bombilla (Jabari publikoa)	pixel. Eguzkia	Free. wave (Jabari publikoa)
1. ENERGIA:	2. ENERGIA:	3. ENERGIA:
Magnascan. Sugarra	silviarita. Elikagaiak (Jabari publikoa)	Kaz. Jauzia (Jabari publikoa)
4. ENERGIA:	5. ENERGIA:	6. ENERGIA:
stanbalik. Kataratak ((Jabari Jabari publikoa)	distelAPPArath. Nuclearra (Jabari publikoa)	SeppH. Abeslaria ((Jabari publikoa)
7. ENERGIA:	8. ENERGIA:	9. ENERGIA:

Energia-argazkiak: Zer energia da?

3. lagungarria: Gure ebidentziak eta ondorioak

Taldean lan egin eta gure inguruko energia agerian jartzen duten zortzi datu bilduko ditugu, eta taula honetan azalduko ditugu:

3. jarduera: Gure ebidentziak

Badakigu energia hemen dagoela. Zergatik?	Ebidentzia hori zer energia-formarekin adierazten den (elektrikoa, argi-energia, kimikoa, etab.)

4. jarduera: Txostena

Hiru lagungarri horiekin, gai izango gara bakoitzak bere kabuz txosten bat idazteko. Gure inguruan hautematen dugun energia-mota bat aukeratu eta:

Definitu egingo dugu
Zer aldaketa eragiten dituen azalduko dugu
Energia horren ezaugarriez hitz egingo dugu
Zenbait adibide jarriko ditugu eta gorputz batetik bestera nola transferitu daitekeen azalduko dugu
Energia horren bereizgarri diren zenbait irudi gehituko ditugu

Txostena zuzen idazteko, txosten bat idazteko gida-ren jarraibideak bete ditzakegu (deskargatu odt formatu editagarria eta pdf formatua).

Ebaluazioa eta hausnarketa

Ataza amaitu ondoren, gure ikaskuntza-egunkarian hausnarketa egiteko une bat har dezakegu. Hona hemen hainbat iradokizun:

Zer ikasi dut?
Prozesuan zehar zerk harritu nau gehien? Zergatik?
Aldatu al dut aurretik nuen iritzirik? Zein?
Zer izan da zailena? Zergatik?

Ebaluazioa

Ataza hau idatzizko txosten zientifiko bat balioesteko eskala generikoarekin ebaluatuko da (deskargatu odt formatu editagarrian eta pdf formatuan):

Escala de un informe

Ondoko lizentziak babestua Creative Commons: aitortu-PartekatuBerdin 4.0 Lizentzia