- Gida didaktikoa -

Proiektuaren canvas-a

EDIA proiektua Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleei zuzenduta dago. Diziplina anitzekoa denez, ikasketa-eremu bat baino gehiago lantzen ditu.

Zuri-beltzean bizi zirenean sekuentzia didaktikoaren edukiek Lehen Hezkuntzan Natur Zientziak, Gizarte Zientziak, Hizkuntza, Arte Hezkuntza eta Gorputz Hezkuntza arloetarako ezarrita dagoen curriculuma garatzen dute, bai eta Bloom-en hezkuntza-helburuak ere, alegia, Bloom-en taxonomia, aro digitalera eguneratuta. Ikus bideoa

Era berean, adimen mota bakoitzarentzako zereginak prestatzerakoan, oso kontuan izan dugu Adimen anizkoitzen teoria. Alderdi horiek guztiak jasota daude zereginen, adimenen, oinarrizko gaitasunen eta hezkuntza-helburuen arteko elkarrekikotasuna adierazten duten tauletan.

Plangintza didaktikoa

HEZKUNTZA-HELBURUA

Proiektu honek bi alderdi ditu ardatz: Lehenik eta behin, gizarte- eta kultura-ingurunearekin lotutako gertaerak ikastea. Bigarrenik, aldaketaren esanahia eta gertaeren bilakaera ulertzea eta horri buruz hausnartzea, Lehen Hezkuntzako laugarren mailan haurrek hauteman ohi duten gertaeren egonkortasunari kontrajarrita (epe laburreko aldaketen kontzientzia ez izatea).

Cedec. Plangintzarako gakoak (CC BY-SA)

Ikasleen eguneroko esperientziak abiapuntu hartuta, ikerketa-lana egitea proposatuko zaie ikusteko haien adineko neska-mutilak nola bizi ziren XX. mendearen berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetan. Kontzeptu historikoak ulertzen direla ziurtatu nahi da eta, horretarako, familia-ingurunean aurki ditzaketen zuzeneko lekukotzak erabiliko dira.

Sekuentzia honetan, funtsezkoa izango da gure ikasleen familia zabalak parte hartzea. Lankidetza eskatuko zaie informazioa biltzeko garaian eta, gainera, ikasgelan egoteak ere ikaskuntza-prozesua aberastuko du.

Hezkuntza-baliabide ireki honen diseinuan, konpetentzia digitalaren bi maila hartu dira kontuan: irakasleena eta ikasleena.

Proposatutako zeregin guztiak tresna eta baliabide digitalak edo bestelakoak erabiliz gauzatu daitezke (ikasgelako koadernoa, horma-irudiak…). Tresna digitalak zenbateraino erabili ikasgelako errealitatearen arabera erabakiko dugu, kontuan hartuta ikasleen eta irakasleen erabilera- eta trebetasun-maila eta eskura dauden baliabide material eta teknikoak.

Jarraian, sekuentzia didaktikoaren egiturari eta zereginei buruzko informazio guztia agertzen da.

Feedbacka

AZKEN PRODUKTUA

Berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadei buruzko sorkuntza dramatikoa. Antzezpena eta grabazioa.

Jendea antzezpenera gonbidatzeko informazio-liburuxka bat egitea.

ZABALKUNDEA - KOMUNIKAZIOA

Sekuentzia didaktikoak iraun bitartean, ikasgelako lanaren zabalkundea zenbait unetan egitea proposatzen da. Tresna bat baino gehiago erabil daiteke lanari zabalkundea emateko.

Blog batean sarrerak egitea: bai ikasgelako blogean, bai proiekturako berariaz sor daitekeen beste batean. Ikasgelako bloga erabiltzen bada, proiektuak iraun bitartean sarrera bat baino gehiago egitea gomendatzen dugu. Ikasgelako talde bakoitza sarrera bat edo batzuk egiteaz arduratu daiteke, edo, bestela, talde guztiek beren sarrerak idatz ditzakete gai berari buruz. Lan hori Cedec biltegian eskuragarri dagoen errubrika batekin ebaluatu ahal izango da. Blogeko artikulu posibleen artean, hauek iradokitzen ditugu:

- Ikerketaren aurkezpena: hamar galderak igo eta Iruzkinak botoiaren bidez erantzuteko eskatu.

- Senideei egindako elkarrizketen grabaketaren bat igo.

- Dokumentazioa eskatu: blogaren irakurleei eskatu garaiko dokumentazio-irudiak, objektuen irudiak eta lekukotza pertsonalak bidaltzeko. Horretarako, helbide elektroniko bat eman.

- Ahozko azalpenen bideoak igo…

- Banakako sarrera bana senide nagusiek etxean kontatu dietenari buruz

- Komunikabideen ikerketari buruzko fitxak igo.

- Denbora-lerroa azaltzen duen podcast bat grabatu.

- Denbora-lerroa sarrera batean txertatu.

- Emanaldien bideoak igo.

- Diseinatutako publizitate-liburuxkak txertatu.

- Sekuentziaren amaieran, blogean beste sarrera bat egitea proposatzen da, egindako lan guztiak biltzeko.

EGITURA

Hasierako zereginak

Hasierako zeregin hauetan, berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetako bizimoduari buruzko oharrak egingo dituzte. Hasierako galderari erantzungo diote: Zuri-beltzean bizi zirenean… zer esan nahi izango du esaldi horrek?

Zuri-beltzean bizi zirenean

Hasierako testua. Erronka kognitibo bat planteatzen zaie ikasleei, gaur egungo eta berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetako haurren eta haien familien bizimoduei buruzko hausnarketa eginez. Galdera batzuk egiten dira zuri-beltzeko irudi batetik abiatuta, ikasleak hipotesiak sortzen has daitezen.

Erronkaren berri ere ematen da: bidaia bat egitea iraganera, hura ezagutzeko eta egungo errealitatearekin alderatzeko, aitona-amonen haurtzaro-garaiko gizarteari buruzko ikerketaren bidez.

Elkarrekin apartak izan gaitezke! Sekuentzia gauzatzeko, talde-lana planteatuko dugu.

Begirada bat iraganari

Hasierako testua. Berrogeita hamarreko hamarkadako haurtzaroan kokatuko dira, garaiko bideo erreportaje bat bistaratuz, eta behatutakoari buruzko hausnarketa indibiduala egingo dute.

Lana egiteko antolatuko gara. Taldeko karpeta digital bat Google Driven egiteko eta blogaren erabilerari buruzko azalpenak.

Bideoko informazioa aztertu eta sailkatuko dugu. Datuen identifikazioa eta bilketa egingo dute.

Alderatu eta kontrastatuko dugu. Garai bien arteko antzekotasunak eta desberdintasunak (berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadak eta orainaldia) zazpi alderditan.

Bi minutu pentsatzeko. Ikasteko moduari buruzko hausnarketa. Kasu honetan, atal honetako jardueretan garatutako maila kognitiboei buruz (Bloom-en taxonomia) hausnartuko dute. Hausnarketen egunerokoa sortu eta lehenengo sarrera idatziko dute..

Edukiari lotutako zereginak

Atal bakoitzean, hauxe egingo dute ikasleek: ikertu, tresna digitalak erabili, azalpen-testuak prestatu, elkarrizketak egin, diapositiba-aurkezpen bat sortu eta ikasitakoaren ahozko azalpen bat egin. Halaber, komunikabideen bilakaerari buruzko denbora-lerro bat eta gai berari buruzko azalpen-testu bat egingo dituzte.

Ikerketa S.A.

Hasierako testua. Garaiko ohiturei buruzko irudien aurkezpena. Dokumentu honekin egindako lanak ikerketaren hasierari eta edukiei buruzko hausnarketarako bidea ematen du.

Erreportariak egun batez. Iradokitzen diren hamar galderekin lotutako irudiak, dokumentuak, lekukotza pertsonalak eta objektuak biltzeko zeregina deskribatzea. Informazioa biltzeko jarraibideak eta txantiloiak ematen dira (lekukotza pertsonalak, dokumentuak eta argazkiak), baita informazioa gordetzeko metodoei eta euskarriei buruzko iradokizunak ere..

Taldearen informazioa antolatzen. Taldeka, galderen erantzunak eztabaidatu, adostu, sailkatu, lehenetsi, hautatu eta idazten dira.

Informazioa partekatzen. Informazio garrantzitsua biltzen duen aurkezpena taldeka prestatzea, formatu, eduki eta estetikako jarraibideak betez.

Ikusmiran. Estekak kontsultatzea berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetako gizartean sakontzeko.

Bi minutu pentsatzeko. Ikasteko moduari buruzko hausnarketa. Kasu honetan, informazioa bildu, hautatu, dokumentatu, laburbildu eta formatu digital batean aurkezteko prozesuari buruz hausnartuko dute. Sarrera bat egingo dute ikasgelako egunerokoan.

Prentsaurrekoa

Hasierako testua. Ikertutako gai bati buruzko ahozko azalpen-ereduak bistaratzea. Ahozko komunikazioaren alderdi garrantzitsuei buruzko hausnarketa.

Ahozko azalpen bat egingo dugu. Taldeko azalpena prestatzeko jarraibideak, eta Ahozko aurkezpenaren errubrikaren bidez azalpen egokia egiteko deskriptoreak ezagutzea. Ikaskideen aurrean azalpena egitea, “Informazioa partekatzen” gunean sortutako aurkezpenaren laguntzarekin. Hitzaldien grabaketaren bistaratzeari buruzko autoebaluazioa eta beste taldeen ko-ebaluazioa..

Bi minutu pentsatzeko. Ikasteko moduari buruzko hausnarketa egiten lagunduko da. Kasu honetan, jendearen aurrean izan duten esperientziari, zailtasunei, ikasi dutenari eta hurrengoetarako hobetuko luketenari buruz hausnartuko dute.

Aldaketak denboran zehar

Hasierako testua. Irrati zaharrei buruzko bideoa, galdera hau egiteko balio duena: Zer bilakaera izan dute komunikabideek agertu zirenetik gaur egun arte? Bideoari buruzko galderak. Ikasleek idatziz edo ahoz erantzun ditzakete, taldeka edo bakarka lan eginez.

Denbora-lerro bat sortuko dugu. Helburua da lau komunikabideren historia ikertzea eta objektu horien bilakaeran garrantzitsuak izan diren mugarri batzuk denbora-lerro batean kokatzea. Bilakaera eta aldaketak hautematea da kontua. Talde bakoitzak hedabide batean ipiniko du arreta, eta euskarri digitalean edo paperean sortuko du bere denbora-lerroa. Amaitzean, denbora-lerroaren txantiloian laburbilduko dute beren lana.

"Aldaketak: atzotik gaur arte. Azalpen-testu bat egin beharko da denbora-lerroan bildutako datuekin. Hauek izango ditu: sarrera, datuen azalpena eta komunikabide horietara gaur egun dugun irisgarritasunari buruzko iritzia, beste garai batzuetan zutenarekin alderatuta. Testua gainerako ikaskideekin partekatuko da. Testua antolatzeko txantiloia erabili ahal izango dute gida gisa.

Ikusmiran. Aitona-amonen garaian nola komunikatzen ziren ezagutzeko estekak..

Bi minutu pentsatzeko. Ikasteko moduari buruzko hausnarketa egiten lagunduko da. Kasu honetan, bilakaera horrek bakoitzaren bizitza nola aldatu duen hausnartuko dute.

Azken zereginak

Azken zeregin hauetan, produktu batekin itxiko dugu proiektua. Produktu horretan, sekuentzian zehar ikasitakoa laburbiltzen da. Berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetako lau agerraldi izango dituen musika-emanaldi bat prestatuko dugu, hain zuzen ere. Ikerketa-prozesuan parte hartu duten senideen eta ikastetxeko ikasleen aurrean egingo da antzezpena. Ekitaldia iragartzeko eta bertara gonbidatzeko, informazio-liburuxka bat egingo dute.

Dantza bat laburbiltzeko

Hasierako testua: azken lanerako proposamena.

Berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetako koreografia. Ikuskizuna prestatzeko jarraibideak: agerraldiak, zereginak banatzea, abestiak prestatzea, musika hautatzea, entseguak, dekoratuak…..

Emanaldira gonbidatzen zaituztegu. Liburuxka prestatzea: formatua, edukia eta elementu bisual eta grafikoak adieraziz. Liburuxka bat ebaluatzeko errubrikaren berri ematea. Horrekin ebaluatuko da egindako lana.

Antzezlana jendaurrean egitea eta grabatzea, autoebaluazioa egin ahal izateko. Egileek eta ikaskideek baloratuko dute antzezpena, koreografiaren ko-ebaluazio txantiloian oinarrituta

Bi minutu pentsatzeko. Ikasteko moduari buruzko hausnarketa egiten lagunduko da.

Ezagutzak partekatzen ditugu

Hasierako testua. Egindako proiektua sarearen bidez partekatzeko beharra aztertzea: zabaltzea eta, aldi berean, hausnarketa erraztea egindako ikaskuntzari, jarraitutako prozesuari eta esperientziaren ebaluazio pertsonalari eta talde-ebaluazioari buruz.

Atalez atal. Artikuluak blogerako nola banatzen diren azaltzea, bakoitzaren gaiak adieraztea: landutako edukiak, nola ikasi dugun eta talde-lana. Sarreretan sartu behar diren egitura, eduki, formatu eta elementuei buruzko argibideak eskaintzen dira.

Bi minutu pentsatzeko. Azken hausnarketa.

Curriculumaren plangintza

HELBURUAK

Gizarte- eta kultura-jarduerak ulertzea, eta ahoz zein idatziz behar bezala adieraztea.

Gizarteko hedabideak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea informazio eta iritzi desberdinak eskuratzeko, interpretatzeko eta baloratzeko.

Gorputzaren eta mugimenduaren adierazpen-baliabideak estetikoki eta sormenez erabiltzea, sentsazioak, emozioak eta ideiak komunikatuz.

Irudikatzeko eta komunikatzeko elementu gisa soinuak, irudiak eta mugimenduak dituzten aukerak aztertzea, eta ideiak eta sentimenduak adierazteko erabiltzea, oreka afektiboa eta besteekiko harremana lortzen lagunduz.

Arte-ekoizpenak lankidetzan egitea, zenbait funtzio norbereganatuz eta azaltzen diren arazoak konpontzen lagunduz, azken produktua egokia izan dadin.

Natura-, gizarte- eta kultura-ingurunean denboraren poderioz gertatutako aldaketa eta eraldaketak hautematea, eta aldaketa horien aldiberekotasun- eta segida-harremanak aztertzea, hortik eratorritako ezagutzak gainerako momentu historikoak ulertzeko unean aplikatzeko.

Talde-jardueretan parte hartzea, arduraz, gogo onez eta elkartasunez jokatuta, eta funtzionamendu demokratikoaren oinarrizko printzipioak errespetatuz.

EDUKIAK

Ikus-entzunezko dokumentuak erabiltzea informazio garrantzitsuak lortzeko, hautatzeko eta erlazionatzeko (identifikazioa, sailkapena eta konparazioa).

Informazioaren eta komunikazioaren teknologien bitartez eskuratzea informazioa, eta haien edukia aztertzea.

Gizarteko komunikabideek gertakari esanguratsuei buruz egin ohi dituzten informazio- eta iritzi-testuak idaztea.

Hainbat euskarritatik datozen ezagutzak eta informazioak barneratzea, ikasteko eta informazioa kontrastatzeko (identifikazioa, sailkapena, konparazioa eta interpretazioa).

Ahozko testuak ulertzea eta sortzea, ikasteko, informatzeko eta azaltzeko.

Testu-tratamenduaren oinarrizko erabilera: titulua, formatua, testu bat gordetzea eta berreskuratzea, aldaketak egitea, ordeztea eta inprimatzea.

Denbora neurtzeko unitateak erabiltzea (hamarkada, mendea), eta segida, ordenatze eta aldiberekotasun nozioak erabiltzen hastea.

Iragan ezagun eta hurbila irudikatzeko eta erregistratzeko teknikak erabiltzea.

Zenbait garai historikotako gizarteetara hurbiltzea, eguneroko bizitzako alderdien ezagueratik abiatuz.

Eguneroko bizitzako alderdiren batek denboran zehar izan duen bilakaeraz konturatzea, eta gertakari historiko garrantzitsuekin lotzea.

Inguruan suma daitekeen aztarna zaharren baten esangura ezagutzea eta balioestea (tradizioak, eraikinak, objektuak…).

Gizonezkoek eta emakumezkoek Historian bete duten zeregina identifikatzea.

Idatzizko dokumentuak eta ikusizkoak erabiltzea informazio historikoa lortzeko, eta hainbat lan egiteko.

Koreografiak asmatzea, abesti eta musika-pieza laburretarako.

Erritmo- eta melodia-eskemak inprobisatzea emandako musika-oinarrien gainean.

Bakarkako edo taldeko sormen-prozesua aurreikusitako asmoetara egokitzeko interesa izatea, materialak aukera plastikoen arabera behar bezala hautatuta; tresnak, materialak eta espazioak arduraz erabilita; zereginak bere gain hartuta, eta, hala badagokio, taldeak ezartzen dituen arauak errespetatuta.

Gorputza eta mugimendua adierazpen- eta komunikazio-tresnatzat hartzea.

Mugimendua espazio- eta denbora-egituren arabera egokitzea eta dantza eta koreografia errazak egitea.

Gorputzaren, keinuen eta mugimenduen bidez emozioak eta sentimenduak adieraztea.

Pertsonaia errealak eta fikziozkoak nahiz horiek antzezteko testuinguruak sortzea.

Objektuak eta materialak nahiz horiek adierazpenean dituzten aukerak erabiltzea.

Norberaren gorputzaren bidez adieraziz eta komunikatuz gozatzea.

Gorputzaren bidezko komunikazioa eskatzen duten egoeretan parte hartzea. Adierazteko moduan dauden desberdintasunak balioestea.

Antolatzaile grafikoak erabiltzea informazioak, kontzeptuak eta ideiak begiz irudikatzeko.

Ikaskuntza-ingurunea

Lankidetzan eta interakzioan oinarritutako sekuentzia bat garatzeko, hau bezalakoxea, ikasteko ingurune egokia behar da ikasgelan.

Ingurune egoki hori sortzeak ikaskuntza hobetzeko balio du, sekuentzia honetako eta ikasturte osoko jarduera eta ikaskuntza-une guztietan. Aldi berean, ikasleengan beren bizitza pertsonal eta akademikorako oinarrizko trebetasunak, jarrerak eta gaitasunak garatzen ditu.

Ikaskuntza-ingurune hori sortzeak eta mantentzeak bi jarduera-ildo nagusi eskatzen ditu:

Ikasle bakoitza eta haren ikasteko estiloa ezagutzea

Lehenengo urratsa da jakitea zer indar eta ahulezia dituen ikasle bakoitzak, zer ikasteko modu duen, zer erantzun emozional izaten duen eta gainerakoekin eta inguruarekin nola erlazionatzen den. Horretarako, kontuan hartuko ditugu:

Ikasteko estiloak.

Era askotako adimenak.

Bloom-en helburu kognitiboak.

Hiru premisa horiek kontuan hartuta, gidatu egin behar da ikasle bakoitza, motibatuz eta haren indarrak hartuta autoestimua bultzatuz, taldeari bere onena eskaini diezaion, eta, aldi berean, bere ahuleziak konpentsatu eta garatu ditzan, taldekideekiko elkarreraginez.

Ikasgela ikuspegi kooperatiboarekin antolatzea

Ikasleak beren ikaskuntzaren eragile aktiboak direnez, hori errazteko moduan antolatu behar da ikasgela. Ezinbestekoa da erronka bat planteatzea, lankidetzaren bidez lortuko dena.

Ikasleek, ezinbestean, banakako prozesuak egin behar dituzte, baina ikaskuntza, funtsean, soziala da, beste batzuekin elkarreraginean, gurasoekin, helduekin edo ikasgelatik kanpoko eragileekin. Ez dezagun ahaztu bizitzan interakzio soziala dela pertsonalki eta profesionalki garatzeko modurik ohikoena.

Lankidetza eta eskola inklusiboa

Lan kooperatiboa da eskola inklusiboaren metodologia, talde bakoitzean helburua kide guztiek lortu badute soilik betetzen delako. Gainera, elkarlanean aritzen ikastea ere funtsezko gaitasun bat da.

Ikasgelako jardueraren egitura indibidualista edo lehiakorra izatetik urrun, kooperatiboa izatea da helburua. Izan ere, ikasleek elkarlanean ikasi, eta ikasketa eredu hori beren gain hartu behar dute.

Funtsezkoa da ikasgela-taldea kohesionatuta egotea, talde bat direla sentitzea. Sekuentzia guztien hasieran, ikasgela-taldea talde kooperatiboen bidez antolatzea proposatzen da. Horretarako, talde gisa identifikatu behar dute beren burua; logo bat eta izen bat sortu, talde-plan bat egin behar dute eta rolak eta zereginak banatu.

Gainera, Vic-eko Unibertsitateko taldearen jarraibideak kontuan hartuta, komeni da ikasturte bakoitzaren hasieran eta ikasturtean zehar aldizka (tutoretza-saioetan, adibidez) denbora espezifiko bat eskaintzea taldearen kohesioa eta ezagutza lantzeari.

Taldeak antolatzen hasteko ideiak

Ikasleen eskuen silueta marraztea eta moztea, eta izenak eta ezaugarri pertsonal bat idaztea.

Silueta guztiekin irudi bat osatzea (jakin bat edo abstraktu bat).

Irakaslearen laguntzarekin, ikasleen ikaskuntza-estiloak, adimen indartsuenak eta adimen ahulenak identifikatzea. Horretarako, galdetegi pertsonal bat egin dezakete, Inteligentzia Anizkoitzen (Test IIMM) teoriari jarraituz. Ondoren, emaitzak komentatu eta mural bat egingo dute, ikasgelan jartzeko.

Rol-jokoaren teknikaren bidez, taldean lan egiteko jardunbide egokiak eta txarrak dramatizatzea.

Taldean lan egiteko prozedura-arauak elkarrekin planifikatzea.

Oinarrizko taldeak sortzea. Talde horiei eutsiko zaie sekuentzia didaktikoan, hiruhilekoan edo ikasturtean.

Erantzukizunak definitzea eta banatzea; txandakatu egingo dira egin beharreko zereginen arabera.

Portfolio bat irekitzea, non taldearen helburuak eta kide bakoitzarenak definituko diren (portfolio bat ikasleko). Portfolioak hauek eduki behar ditu: "hausnarketa-egunerokoa”, ikasten ikasi gaitasuna: ikaskuntza-prozesuaren erregistroa, gaitasun bakoitzaren garapenaren ebidentzia, eta helburu pertsonalen eta talde-helburuen planteamendua.

Ikasgela-taldeari izen bat jartzea. Talde bakoitzari izen bat jarri eta logo bat egitea.

Talde kooperatiboaren ezaugarriak

Konstantetasuna, lan esplizitua eta etengabeko ebaluazioa eskatzen ditu talde kooperatibo batek. "Ikaskuntza kooperatiboaren elementuak” izeneko aurkezpenean, ikaskuntza kooperatiborako ezinbestekoak diren elementuak jasotzen dira:

Elkarrekiko mendekotasun positiboa: taldeak arrakasta izan dezan, kide guztiek izan behar dute.

Erantzukizun indibiduala: taldearen arrakasta lortzeko, bakoitzak bere erantzukizuna hartu behar du.

Aurrez aurreko interakzioa: taldean denek elkar animatzen dute, elkar babesten eta partekatzen dute. Denek parte hartzen dutela ziurtatzen dute.

Pertsonen arteko trebetasunak: entzute aktiboa, adostasuna, besteen iritziarekiko errespetua.

Talde-lanari buruzko hausnarketa: taldeak helburuak lortu diren ebaluatzen du, bai eta bakoitzak eta taldeak zer erantzukizun izan dituen ere.

Taldeen lanaren kudeaketa

Era desberdinetako materialek lagunduko diote irakasleari taldeen lana kudeatzen:

Talde kooperatiboetarako oinarrizko gida

Rolak eta funtzioak erregistratzeko taula

Taldearen erantzukizuna ebaluatzea

Google apps

Jarduera horiek, eta horiekin batera beste batzuek, ikaskuntza kooperatiboko ibilbide bat eratu dezakete, hala nola ikasgela kohesionatzeko 15 jarduera izenekoak.

Feedbacka

TRESNA DIGITALAK: IKASGELAKO BLOG-A

Ikasgelako blog bat erabiltzea proposatzen dugu, honakoak lortzeko:

Talde-kohesioaren alde egitea: taldeko ikasleek erabakiko dute blogaren izena eta diseinua, hori izango baita beren identitatea Sarean. Izen horrek esanguratsua izan behar du haientzat, ikasgela edo maila bateko talde gisa.

Unitatearen ekoizpenak argitaratzeko euskarri gisa baliagarri izatea: proiektuari buruzko bideoak, aurkezpenak eta sarrerak.

Ikasgelako lana agerian jartzea, ikasgelako ateak irekiz hurbileko naiz haragoko komunitateari.

Blogaren iruzkinen bidez, taldekoak ez diren pertsonekin elkarreragiteko aukera ematea. Honi buruzkoak praktikan jartzea: Netetiketa.

Sareko nortasuna ulertzeko lagungarri izatea. Beren talde-nortasuna (digitala) agertuz, beren nortasun digital pertsonalari buruzko erabakiak hartzeko moduan izango dira gerora.

Euskarri digitalak erabiltze ahalegina egin, analogikoez gain.

Hezkuntza-blogak erabiltzeko adibide batzuk:

Espiral Edublogs sariaren orrialdea, non ikasgelako blogen, irakasleen, guraso-elkarteen eta elkarteen datu-base on bat dagoen.

Eta beste tresna digital batzuk ere erabil daitezke. Gaitasun digitalak edukitzekotan, dokumentu partekatuak, testu-editoreak, bideo-grabagailuak eta -editoreak, multimedia-aurkezpenak, web-nabigazioa eta abar erabiltzen ikasi beharko dugu, apurka-apurka. Web-lankidetzarako tresnak erabilita, asko erraztu daiteke elkarlana bai irakasleen lan-taldeak kudeatzeko bai talde bakoitza kudeatzeko.

Horregatik, zeregin bakoitzean tresna horiek lehenetsi ditugu, betiko tresnen aldean, baina irakasle bakoitzak erabakiko du zenbateraino egokitu daitekeen lan-ingurune digital horretara. Ez baldin badaukagu halako tresnak erabiltzeko baliabide teknikorik edo azpiegiturarik, aukera izango dugu zeregin guztiekin datorren "arkatz eta paperezko" edo "ofimatikako" alternatiba bat erabiltzeko.

Ebaluazioa

EBALUATZEKO TEKNIKAK ETA TRESNAK

Azken helburua ikasleek, edozein hezkuntza-etapatan egonik ere, beren ikaskuntzaren gidaritza hartzea bada, funtsezkoa da haien aurrerapenak ahalik eta objektiboen balioesteko trebetasunak eskuratzea. Gai izan behar du bere ekoizpenak eta ikaskideenak ebaluatzeko, ikaskuntzarekiko jarrerak ebaluatzeko, eta ikas-taldearekiko eta irakasleekiko elkarreraginak ebaluatzeko.

Analisiaren eta hausnarketaren egunerokotasunetik ikasiko du erabakiak hartzen, bere aukerak doitzen, ikasten jarraitzeko estrategiak txertatzen... Azken batean, "Ikasten ikasi" gaitasuna garatuko du.

Brad Flickinger. student_ipad_school - 038 (CC BY)

Irakasleei dagokie unitatean bildutako datu objektiboak kontuan hartuta kalifikazioa jartzea, eta erabakiak hartzea. Irakasleak egin ohi duen ebaluazioaz gain, ikasleek ere hartu behar dute parte ebaluazio-prozesuan. Autoebaluazioa eta koebaluazioa jaso behar ditu ebaluazioak.

Proiektuaren ikasketen ebaluazioa

Irakasleak egin ohi duen ebaluazioaz gain, ikasleek ere hartu behar dute parte ebaluazio-prozesuan. Autoebaluazioa eta koebaluazioa jaso behar ditu ebaluazioak.

Nork ebaluatzen du?

Alde batetik, ikasleen ebaluazio-estandarretan "ebaluatu" edo "erabakiak hartu" aditzak aipatzen direnez, ezinbestekoa da ikasleak bere burua ebaluatzea, taldea eta ikaskideak ebaluatzea eta irakaslea ere ebaluatzeko gai izatea.

Beste alde batetik, irakasleak bere ikasleen heteroebaluazioa egin, eta, gainera, ikasleek bezala, bere burua ere ebaluatu behar du. Esteka honetan, Irakaslearen autoebaluazioa egiteko txantiloi bat eskaintzen da, eta plangintzaz, garapenaz eta irakasleak egindakoaren emaitzaz hausnartzeko balio du. Hiru une proposatzen dira kontrol-orria egiteko:

Sekuentzia planifikatzean.
Sekuentzia garatzean: analisia.
Amaitzean: ebaluazioa.

Taula bat gehitzen da, ikasleek beren iritziak eman ditzaten eta ikasleen eta irakasleen arteko ebaluazioa egin dadin.

Ebaluazioa egiteko tresnak eskaintzen dira sekuentzia osoan.

Nola ebaluatzen da?

Egin beharreko zeregina nolakoa den, lortu beharreko lorpen-adierazleak nolakoak diren eta nolako maila kognitiboa garatzen duten ere adierazten digute estandarrek. Oso garrantzitsua da zer aditzek definitzen dituzten aintzat hartzea eta horrek zer esan nahi duen hausnartzea.

Ezagutu, aztertu, identifikatu... bezalako aditzekin izendatzen diren estandarrak Bloom-en taxonomiaren beheko mailan kokatzen dira, eta proba tradizionalen bidez neur daitezke. Hala ere, estandar gehienek maila kognitibo ertaineko edo handiagoko ekintzak dituzte, eta tresna egokiagoak eskatuko dituzte, hala nola errubrikak, kontrol-orriak, ikasketa-egunerokoa, portafolioa eta abar, formatu, iturri eta testuinguru gehiagotako datuak biltzea eskatzen dutelako.

Prozesuaren eta produktuaren balorazioa egitea jasotzen da planteatzen den ebaluazioan, baita norberaren ikaskuntzari buruzko hausnarketa egitea ere. Horretarako, ezinbestekoa da zenbait teknika erabiltzea, hala nola behaketa zuzena, eztabaidak, elkarrizketak, dokumentazioa eta idatzizko edo ahozko proba objektiboak.

Desberdindu egiten dira ebaluazioa eta kalifikatzekoa. Lehenak bigarrena egiteko datuak emango dizkigu. Irakasleei dagokie sekuentzian bildutako datu objektiboak kontuan hartuta kalifikatzea eta erabakiak hartzea. Jarraian, ebaluaziorako orientabideak eta tresnak aurkezten dira.

Hezkuntza-portafolioa

Ikasketa-prozesuaren gidari izan behar dute ikasleek. Horretarako, norberaren hezkuntza-portafolioa erabiltzea proposatzen da. Portafolioan gordeko dira proiektu baterako, ikasturte baterako ikasketa-helburu pertsonalak. Gainera, ikaslearen ikasketa-ebidentziak ere jasoko dira hor: bereziki harro sentiarazi duten egindako lanak eta zirriborroak. Gogoeta metakognitiboak ("Emoegunkaria") ere jaso daitezke; izan ere, “Ikasten ikasi” gaitasuna garatzen lagunduko diote.
Portafolio digitalak sortzea aholkatzen da. Txantiloi hau erabil daiteke horretarako. Dena den, beste formatu bat ere erabil daiteke: karpeta bat ordenagailuan edo disko gogor birtual batean, karpeta analogiko bat...
EduSapiens gidan (136. orrialdetik 146.era), portafolioak egiteko jarraibideak eta tresnak ditugu.

Errubrikak

Errubrika irizpide eta estandar multzo bat da, oro har ikaskuntza-helburuekin lotutakoa, eta jarduera-maila bat edo zeregin bat ebaluatzeko erabiltzen da. Alde batetik, ebaluatu beharreko irizpideak edo estandarrak zerrendatzen dira (ardatz bertikala) eta, bestetik, gauzatze-balorazioa edo -kalitatea ezartzen da (ardatz horizontala). Biak gurutzatuta deskribatzen da jarduera-maila zein den.

Gainera, errubrikak autoebaluazio-, hausnarketa- eta berrikuspen-esparrua ematen die ikasleei eta irakasleei. Esteka honetan errubrikak egiteko tresna bat daukagu; lehendik dauden beste batzuk ditu oinarri. Hainbat zereginekin lotutako adibide batzuk:

Liburuxka baten errubrika. Amaierako produktua ebaluatzea: ikasleek zer ikasi duten jasoko dute labur-labur.
Koreografia baten koebaluazioa.

Ahozko aurkezpena egiteko errubrika.

Zeharkako gaitasunak ebaluatzea, hala nola jarrerak, banako erantzukizuna, talde-lana eta abar. Garrantzitsua da esplizituki ebaluatzea.

Taldearen erantzukizuna ebaluatzeko txantiloia.
Rolak eta funtzioak erregistratzeko taula (eta horien ebaluazioa).

Kontrol-zerrendak

Prozesu, trebetasun, kontzeptu edo jarrera bat gauzatzean edo aplikatzean espero diren ezaugarrien edo jokabideen zerrenda. Ebidentziak behatuz jasotzen da informazioa, eta erkaketa-marka baten bidez erregistratzen da absentzia edo presentzia.

Beste tresna batzuk

Talde bakoitzeko kideen arteko elkarreragina behatzea.
Hausnarketa-egunerokoa: zeregin bat edo zeregin-multzo bat amaitutakoan ikasleak egiten duen hausnarketa; taldeko gainerako kideekin partekatu eta kontrastatu dezake, bai eta tutorearekin ere banakako tutoretza-saioetan.

Ikaskuntza kooperatiboaren ebaluazioa

EvaluAcción blogean, Juan Carlos Palominok bi artikulu ditu idatzita, non aholku onak ematen dituen kooperazio-ebaluazioari buruz: La evaluación en la clase cooperativa (I) eta La evaluación en la clase cooperativa(II). Blog berean, Joaquín J. Martinezek honako hauei buruz idazten du: Portafolios de aprendizaje y evaluación (I) Portafolios de aprendizaje y evaluación (II). Azken artikulu horretan, POI proiektu bakoitzeko (Proiektuetan Oinarritutako Ikaskuntza) portafolio bat sortzea proposatzen du.

Jonhson & Jonhson-en La evaluación en el aprendizaje cooperativo (SM, 2014) liburuan, ebaluatzeko tresna ugari datoz jasota.

Feedbacka

Ebaluazio-adierazleak

Ezagutzak, ideiak, gertaerak eta bizipenak ahoz adierazten ditu, koherentziaz eta intonazio egokiz.
Hainbat euskarritako testuak irakurtzean, informazio esplizitua aurkitzen eta berreskuratzen du.
Koherentziaz idazten du, idatzizko produkzio-prozesuaren berezko urratsei jarraituz (plangintza, idazketa eta berrikuspena), eta horiek jarraitzearen erabilgarritasuna baloratzen du, testu osoagoa eta komunikazio-asmoari egokituagoa lortzeko.
Ondo kokatzen ditu mugarri historikoak, segidaren, iraupenaren eta aldiberekotasunaren irizpideei jarraituz.
Adibide zehatzekin azaltzen du garai historikoekin lotutako eguneroko bizitzako alderdiren baten bilakaera.
Lankidetzarako jarrera azaltzen du taldean lan egitean.
Ikasgelako komunikazio-egoeretan parte hartzen du, trukearen arauak betez: hitz egiteko txanda errespetatzen du eta besteek esandakoa entzuten ditu.
Aldez aurretik mugatutako gertaera edo fenomenoei buruzko informazio garrantzitsua lortzen du, zuzeneko eta zeharkako behaketako datuak integratuz.
Esperientzia batetik lortutako emaitzak jakinarazten ditu, ikaskuntza-prozesuari berari buruz hausnartuz.
Koreografia bat sortzen du elementu jakin batzuk hautatu, konbinatu eta antolatuz, eta prozesu ordenatu bati jarraituz.
Lortu nahi den produktu artistikorako egokiak diren teknikak, tresnak eta materialak erabiltzen ditu.
Erritmo-egitura errazak asmatzen ditu eta gorputzarekin erreproduzitzen ditu.
Sormen-proposamena antolatzeko orduan, elkarrizketarako aldez aurreko jarrera eta erantzukizuna erakusten ditu.
Gorputzaren adierazpen-baliabideak erabiltzen ditu ideiak, sentimendu pertsonalak eta pertsonaiak eta istorioak (benetakoak zein asmatutakoak) antzezteko.
Gai ezagunei eta interesgarriei buruzko informazio espezifikoak identifikatzen ditu ahozko testuetan.
Zenbait estrategia erabiltzen ditu ikasten ikasteko, hala nola ahozko zein idatzizko testuetan bildutako informazioa bildu eta interpretatzea.
Iraupenaren, segidaren eta aldiberekotasunaren nozioak identifikatzen ditu.
Erregistratutako datuak sailkapen-irizpide baten arabera ordenatzen ditu.
Ahozko eta idatzizko testuak osatzerakoan, papera zein euskarri digitala erabiltzen ditu, alderdi formalak zainduz.
Erantzukizun kolektiboetan norberak parte hartzearen garrantzia baloratzen du.

Denbora-banaketa

Proposamen didaktiko hau hemeretzi eskola-saiotan garatzeko pentsatua dago. Hizkuntza, Matematika, Plastika, Gizarte-zientzia, Natur-zientzia, musika eta arte-hezkuntza arloko saioak erabiltzea proposatzen da.

Helen Penjam. WP_20130903_002(CC BY)

Jakina, denbora-banaketa hau gutxi gorabeherako orientabidea da. Proiektuaren sakontasunak, ikasleen beharrizanek eta garapenean arlo ezberdinak integratzeko moduak baldintzatuko dute denbora-banaketa.

Feedbacka

1. saioa:

Zuri-beltzean bizi zirenean: Planteatu diguten erronka ezagutzea, motibatzea, hitz egitea, partekatzea, galderak egitea, zalantzak argitzea...

Arazoa ebazteko taldeak nola antolatu erabakitzea (talde bakoitzeko kideak elkartzea, bakoitzaren ardurak zehaztea eta taldearen koadernoa sortzea).

Ideia-jasa: Zer dakigu gaiari buruz? Zer jakin behar dugu zeregina betetzeko? Nork lagun diezaguke? Banaka galderei erantzutea, taldekideen erantzunak biltzea, bozeramaileak aurkeztea, ideiak panel edo horma-irudi batean sailkatzea.

Drive-en taldearen karpeta sortzea ikasgelako kontuarekin (heldu batek kudeatuta). Konexiorik gabe lan egingo bada, karpetak ordenagailuan bertan sortuko dira.

Hasieran proposatutako produktua azaltzea, errubriketan jasotako adierazleak ezagutaraztea eta ebaluatzeko modua aztertzea

2. saioa:

Begirada bat iraganari.

3., 4. eta 5. saioak:

Ikerketa S.A.

6., 7. eta 8. saioak:

Prentsaurrekoa.

9., 10. eta 11. saioak:

Aldaketak denboran zehar.

12., 13., 14., 15. eta 16. saioak:

Dantza bat laburbiltzeko.

17., 18. eta 19. saioak:

Ezagutzak partekatzen ditugu.

Irakasleentzako baliabideak

Egitura kooperatiboak

"9 ideas clave. El aprendizaje cooperativo. Pere Pujolàs. Liburuaren laburpena da hau; material horren egileek egin dute. Taldeen kudeaketari, rolei, teknikei eta abarri buruzko informazioa eskaintzen digu.
Erreferentziazko egileetako batzuk dira:
- Johnson & Johnson ("La evaluación en el aprendizaje cooperativo", SM argitaletxea, 2014)
- Pere Pujolàs ("9 ideas claves. El aprendizaje cooperativo", Graó argitaletxea 2008)
- David Durán ("Aprenseñar", Narcea argitaletxea, 2014).
Ikasgelako baliabideei buruz:
- GIAC (VICeko Unibertsitatea)
- Ártica ikastetxeko Francisco Zariquiey; Cinética kolektiboko kide ere bada. Cinética kolektiboaren baliabideak.

Trebetasun emozionalak eta sozialak

Lantalde bakoitzeko kideek beren interakzioak, harremanak eta emozioak kudeatzen ikas dezakete, irakasleen esku-hartze didaktikoaren laguntzaz. Esku-hartze didaktikoa zuzenean edo teknika hauen bidez egin daiteke:

9 ideas clave. El aprendizaje cooperativo liburuaren A eremurako jarduerak (talde-kohesioa).

EDIA proiektuaren Hezkuntza Baliabide Irekia Klas, klas, emozioak eszenara!

Pentsamendu errutinak

Aprender y enseñar a pensar. Carmen Gonzálezen aurkezpena; funtsezko ideiak laburtzen ditu modu entretenigarrian.
Herramientas para aprender a aprender. Ikasgelan planifikatzen eta hausnartzen ikasteko jarduerak eta teknikak (Ana Basterra Cossio).
Guía EduSapiens. Escuela Creativas, Fundación Telefónica. Rutinas y destrezas de pensamiento: 68. orrialdetik 119.era. Otras herramientas para pensar: 120. orrialdetik 131.era.