- Gida didaktikoa -

Proiektuaren canvas-a

EDIA proiektua Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleei zuzenduta dago. Diziplina anitzekoa denez, ikasketa-eremu bat baino gehiago lantzen ditu.

GPSa sekuentzia didaktikoaren edukiek Lehen Hezkuntzan Matematika, Arte Hezkuntza, Gizarte Zientziak eta Hizkuntza arloetarako ezarrita dagoen curriculuma garatzen dute, bai eta Bloom-en hezkuntza-helburuak ere, alegia, Bloom-en taxonomia, aro digitalera eguneratuta.

Plangintza didaktikoa

HEZKUNTZA-HELBURUA

Sekuentzia hau espazio- eta denbora-orientazioaren ikaskuntzan oinarritzen da.

Ingurune hurbilenaren ezagutzatik abiatuta, ikasleek ibilbideak irudikatzeko tresnak erabiltzeko trebetasunak eskuratzea lortu nahi da: planoak eta mapak irakurtzeko eta ingurune hurbileneko leku baten GPS koordenatuak ezartzeko, esaterako. Gainera, informazioa bilatu eta hautatzeko, Gmapsekin mapak egiteko eta planoen bidez orientatzeko lanak ere egingo dira, beste trebetasun batzuk ere garatzeko.

Cedec. Plangintzarako gakoak (CC BY-SA)

Hezkuntza-baliabide ireki honen diseinuan, konpetentzia digitalaren bi maila hartu dira kontuan: irakasleena eta ikasleena.

Proposatutako zeregin guztiak tresna eta baliabide digitalak edo bestelakoak erabiliz gauzatu daitezke (ikasgelako koadernoa, horma-irudiak…). Tresna digitalak zenbateraino erabili ikasgelako errealitatearen arabera erabakiko dugu, kontuan hartuta ikasleen eta irakasleen erabilera- eta trebetasun-maila eta eskura dauden baliabide material eta teknikoak.

Jarraian, sekuentzia didaktikoaren egiturari eta zereginei buruzko informazio guztia agertzen da.

Feedbacka

AZKEN PRODUKTUA

Herriaren ibilbide-gida interaktiboa, eduki honekin: elementu geografiko, paisaia-elementu eta kultura-intereseko elementu esanguratsuak.

ZABALKUNDEA - KOMUNIKAZIOA

Sekuentzia didaktikoak iraun bitartean, ikasgelako lanaren zabalkundea zenbait unetan egitea proposatzen da. Tresna bat baino gehiago erabil daiteke lanari zabalkundea emateko.

Blog batean sarrerak egitea: bai ikasgelako blogean, bai proiekturako berariaz sor daitekeen beste batean. Ikasgelako bloga erabiltzen bada, proiektuak iraun bitartean sarrera bat baino gehiago egitea gomendatzen dugu. Ikasgelako talde bakoitza sarrera bat edo batzuk egiteaz arduratu daiteke, edo, bestela, talde guztiek beren sarrerak idatz ditzakete gai berari buruz. Lan hori Cedec biltegian eskuragarri dagoen errubrika batekin ebaluatu ahal izango da. Blogeko artikulu posibleen artean, hauek iradokitzen ditugu:

- Turista-bagajea. Sarrera bat turismo-informazioa duten liburuxka eta web-orrien ikerketaren ondorioak azalduz.

- Erabiltzen al ditugu GPSa duten gailuak? Sarrera bat GPS gailuak familian nola erabiltzen diren adieraziz.

- Gure eskolatik… edonora! Sarrera bat Google Mapsen egindako mapak txertatuz.

- Planoa eskuan. Sarrera bat egin dugun diapositiba-aurkezpena txertatuz eta bertan proposatzen den jokoari buruzko azalpenak emanez.

- Paseo bat giro betean. Sarrera bat planoak eta ibilbideak egitearekin zerikusia duten lanbideen zerrenda eta zereginak azalduz.

- Definitzeko lanbideak. Sarrera bat egindako elkarrizketen audioa edo bideoa txertatuz. Bertan, edo beste sarrera batean, hasierako zerrendan egindako aldaketak eta horien arrazoiak azalduko dituzte.

- Launaka. Sarrera bat taldeen osaerari buruz: erabaki diren rol eta funtzioak eta argazki bat.

- Erabakitzeko biltzarra. Sarrera bat azaltzeko zein elementu hautatu den ibilbiderako, eta zergatik.

- Critical Friends. Sarrera bat lankidetzako teknika honen abantailei buruz, eta horren ondorioz egin diren ekarpen berriei buruz.

- Gure ibilbidea ezagutzera emango dugu. Unitatearen amaieran, blogean beste sarrera bat egitea proposatzen da, egindako ibilbide interaktiboa ezagutzera emateko, kodea txertatuz eta jarraitutako prozesua azalduz. Diapositiba-aurkezpen formatuan ere txertatuko da ibilbidea.

EGITURA

Hasierako zereginak

GPSa

Hasierako testua. Sekuentziaren helburua eta produktua ezagutaraztea: gure herriaren ibilbide interaktibo bat egitea.

Elkarrekin apartak izan gaitezke! Lankidetzarako taldeak sortzeko laguntzaren azalpena.

Bidea prestatzen

Hasierako testua. Bisitatu nahi ditugun lekuei buruzko informazioa izan behar dugula azaltzea. Aurretiko ideiak biltzea. Bloga irekitzea.

Lana egiteko antolatuko gara. Taldeko karpeta digital bat Google Driven egiteko eta blogaren erabilera posibleari buruzko azalpenak.

Turismo-bulegoan. Planoetako legendetan agertzen diren ikonoak aztertzea, taula bat erabilita.

Turista-bagajea. Paperean eta web-orri edo aplikazioetan ematen den turismo-informazioa aztertzea, antzekotasunak eta desberdintasunak alderatuz, Googleren formulario bat erabilita. Sarrera bat blogean.

Bi minutu pentsatzeko: Hausnarketen egunerokoa hasiko da. Informazioa alderatu eta kontrastatzeko prozesuari buruz eta alderaketa horretatik ondorioak ateratzea zaila den ala ez idatziko da...

Edukiari lotutako zereginak

Satelite bidez

Hasierako testua. Aurrerabide teknologikoei eta horiei buruz dugun pertzepzioari buruzko hausnarketaren aurkezpena. Bideo motibagarria.

Erabiltzen al ditugu GPSa duten gailuak? Bidaiatzean, familian GPS gailuak nola erabiltzen diren ikertzea; erabilera horri buruzko ahozko azalpena ematea taldekide eta ikaskideei, eta sarrera bat idaztea blogean.

Hemendik hara… erabili Gmaps. Turismo-interes bereziko lekuak geolokalizatzea Google Maps aplikazioa erabiliz. Mapa bat egitea.

Gure eskolatik… edonora! Eskola-ingurunearen plano bat egitea banaka Google Mapsekin, eta plano hori sartzea ikasgelako edo ikastetxeko blogean.

Planoak eta iparrorratzak. Puntu kardinalei, iparrorratzaren erabilera eta eraikuntzari eta plano baten koordenatuei buruzko dokumentaziorako eta jardueretarako estekak.

Planoa eskuan. Planoa laukitzea, eskuz edo Google Dokumentuak erabiliz. Puntu bat lokalizatzeko jarraibideak lantzea, guztiak aurkezpen batean jasotzea eta blogean argitaratzea.

Bi minutu pentsatzeko. Talde-lanari buruzko hausnarketa egitea.

Paseo bat giro betean

Hasierako testua. Egindako lanen laburpena, eta gidak eta ibilbideak egiten parte hartzen duten profesionalen funtzioak ezagutzeko beharra aurkeztea. Lanbideen hasierako zerrenda egitea eta blogean argitaratzea.

Definitzeko lanbideak. Profesionalekin elkarrizketak egiteko proposamena, Definitzeko lanbideak txantiloian zehaztutako jarraibideen arabera. Informazioa bilatzea eta zereginak lanbideekin lotzea. Elkarrizketak prestatzea; horretarako, errubrika bat dute. Informazio guztia biltzea eta Role Playing. Sarrera bat argitaratzea, lanbideen hasierako zerrenda berrikusiz eta hausnarketa eginez.

Launaka. Lan-taldeen banaketa, Puzzle teknika aplikatzea. Teknika horretan, aditu-taldeka, rol bakoitzaren zereginak adostuko dituzte, eta akta batean jasoko dituzte erabakiak. Lau lanbideren laburpen-fitxa egitea. Rolak banatzea oinarrizko talde bakoitzean. Sarrera bat taldeen osaerari buruz: erabaki diren rol eta funtzioak eta argazki bat.

Bidea markatzen

Hasierako testua. Zereginaren aurkezpena: interes bereziko lekuak hautatzea, informazioa bilatzea eta ibilbideko elementu guztiak dituen diapositiba-aurkezpena egitea.

Erabakitzeko biltzarra. Ideia-jasa ibilbideko interes bereziko lekuak proposatu eta erabakitzeko. Horien banaketa. Hartu diren erabakiei buruzko sarrera bat blogean.

Talde bakoitzak bere zeregina. Diapositiba-aurkezpen komun bat egitea, erregela edo eredu bati jarraituz. Soinu-dokumentua eta QR kodeak egiteko jarraibideak.

Critical friends. Talde bakoitzaren lanen aurkezpena, gainerako taldeen feedback positiboa (iradokizunak, ideiak, atzeraelikadura positiboa) eta doikuntza, ekarpenak kontuan hartuta. Sarrera bat blogean lankidetzako teknika honen abantailei buruz eta horren ondorioz egindako ekarpen berriei buruz.

Bi minutu pentsatzeko. Hausnarketa egitea proposatutako zereginen zailtasunei buruz, taldeetako lanaren garapenari buruz eta zeregin horietan izan diren sentsazio pertsonalei buruz.

Azken zereginak

Azken geldialdia

Hasierako testua. Eduloc aplikazioaren aurkezpena, aplikazioaren abantailak eta erabilgarritasuna.

Lana amaitzea, gure 2.0 ibilbidea. Eszenatokia elkarlanean lantzea. Egiteko eta ebaluatzeko jarraibideak.

Gure ibilbidea ezagutzera emango dugu. Mezu elektroniko baten errubrika erabiliz, mezu elektroniko bat idatzi eta Europako ikastetxeko ikasleei zein gertuko erakunderen bati bidaltzea, ibilbide interaktiborako eta diapositiba-aurkezpenerako estekak erantsita. Testuak egin eta berrikusteko jarraibideak. Ikasgelako edo ikastetxeko blogean zabaltzea.

Bi minutu pentsatzeko. Azken hausnarketa.

Curriculumaren plangintza

HELBURUAK

Gizarte- eta kultura-jarduerak ulertzea, eta ahoz zein idatziz behar bezala adieraztea.

Hizkuntza erabiltzea gizarte- eta kultura-jardueretan behar bezala erlazionatzeko eta adierazteko, errespetuzko eta lankidetzarako jarrera hartuz, norberaren sentimendu eta ideiez jabetzeko eta norberaren jokabidea kontrolatzeko.

Hizkuntza modu eraginkorrean erabiltzea eskola-jardueran, bai informazioa bilatzeko, biltzeko eta prozesatzeko, bai esparru akademikoko testuak idazteko.

Natura-, gizarte- eta kultura-ingurunearen elementu nagusiak identifikatzea, horien antolamendua, ezaugarriak eta elkarreraginak aztertuz, eta aurrera eginez gero eta konplexuagoak diren espazio-eremuen ezagueran.

Natura-, gizarte- eta kultura-inguruneko gertaerak, kontzeptuak eta prozesuak interpretatzea, adieraztea eta irudikatzea, zenbaki-kodeen, kode grafikoen, kode kartografikoen eta bestelakoen bidez.

Buru-kalkuluko eta neurketako tresna eta estrategia pertsonalak landu eta erabiltzea, baita orientazio espazialeko prozedurak ere, arazoak ebazteko testuinguruetan.

Talde-jardueretan parte hartzea, arduraz, gogo onez eta elkartasunez jokatuta, eta funtzionamendu demokratikoaren oinarrizko printzipioak errespetatuz.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea informazioa lortzeko, ikasteko eta ezagutzak partekatzeko, eta aintzat hartzea lagungarri direla pertsona guztien bizi-baldintzak hobetzeko.

EDUKIAK

Ahozko eta idatzizko testuak ulertzea eta sortzea, ikasteko, informatzeko zein komunikatzeko, bai helburu didaktikoarekin sortutakoak, bai eguneroko erabilerakoak (jarraibideak, azalpenak, deskribapenak, argudioak…), bai informalak (berdinen arteko eta lantaldeko elkarrizketak), bai formaltasun-maila handiagokoak (elkarrizketak, ikasgelan egindako aurkezpenak…).

Komunikazio-trukerako estrategiak eta arauak: parte-hartzea; azalpen argia ematea; diskurtsoa antolatzea; entzutea; hitz egiteko txanda errespetatzea; moderatzailearen eginkizuna aintzat hartzea; intonazio egokia erabiltzea, besteen sentimenduak, esperientziak, ideiak, iritziak eta ezagutzak errespetatzea. Ahozko iruzkina eta iritzi pertsonala.

Esparru akademikoko testuak idaztea, informazioa lortzeko, antolatzeko eta komunikatzeko (azalpenak, argudioak, jarraibideak, narrazioak…).

Hitzezko eta hitzik gabeko lengoaia erabiliz, testuak sortzea, informatzea helburu izanik.

Testuak sortzeko arauak eta estrategiak: plangintza, berrikuspena eta hobekuntza.

Lankidetzarako gogoa eta errespetuzko jarrera izatea besteren batekin ikasteko garaian.

Taldearen kohesioa eta lankidetza sustatzeko estrategia egokiak erabiltzea.

Zereginak planifikatzea eta kudeatzea, helburuak lortzeko asmoz. Ekimen sortzailea.

Lurraren irudikapena. Espazioan orientatzea.

Kartografia, planoak eta mapak. Eskalak.

Natura-, gizarte- eta kultura-ingurunearen elementu bereizgarrienak identifikatzea.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea, bai informazioa bilatu eta hautatzeko, prozesuak simulatzeko eta ondorioak aurkezteko, bai produktu bat sortzeko.

Ikaskuntza-ingurunea

Lankidetzan eta interakzioan oinarritutako sekuentzia bat garatzeko, hau bezalakoxea, ikasteko ingurune egokia behar da ikasgelan.

Ingurune egoki hori sortzeak ikaskuntza hobetzeko balio du, sekuentzia honetako eta ikasturte osoko jarduera eta ikaskuntza-une guztietan. Aldi berean, ikasleengan beren bizitza pertsonal eta akademikorako oinarrizko trebetasunak, jarrerak eta gaitasunak garatzen ditu.

Ikaskuntza-ingurune hori sortzeak eta mantentzeak bi jarduera-ildo nagusi eskatzen ditu:

Ikasle bakoitza eta haren ikasteko estiloa ezagutzea

Lehenengo urratsa da jakitea zer indar eta ahulezia dituen ikasle bakoitzak, zer ikasteko modu duen, zer erantzun emozional izaten duen eta gainerakoekin eta inguruarekin nola erlazionatzen den. Horretarako, kontuan hartuko ditugu:

Ikasteko estiloak.

Era askotako adimenak.

Bloom-en helburu kognitiboak.

Hiru premisa horiek kontuan hartuta, gidatu egin behar da ikasle bakoitza, motibatuz eta haren indarrak hartuta autoestimua bultzatuz, taldeari bere onena eskaini diezaion, eta, aldi berean, bere ahuleziak konpentsatu eta garatu ditzan, taldekideekiko elkarreraginez.

Ikasgela ikuspegi kooperatiboarekin antolatzea

Ikasleak beren ikaskuntzaren eragile aktiboak direnez, hori errazteko moduan antolatu behar da ikasgela. Ezinbestekoa da erronka bat planteatzea, lankidetzaren bidez lortuko dena.

Ikasleek, ezinbestean, banakako prozesuak egin behar dituzte, baina ikaskuntza, funtsean, soziala da, beste batzuekin elkarreraginean, gurasoekin, helduekin edo ikasgelatik kanpoko eragileekin. Ez dezagun ahaztu bizitzan interakzio soziala dela pertsonalki eta profesionalki garatzeko modurik ohikoena.

Lankidetza eta eskola inklusiboa

Lan kooperatiboa da eskola inklusiboaren metodologia, talde bakoitzean helburua kide guztiek lortu badute soilik betetzen delako. Gainera, elkarlanean aritzen ikastea ere funtsezko gaitasun bat da.

Ikasgelako jardueraren egitura indibidualista edo lehiakorra izatetik urrun, kooperatiboa izatea da helburua. Izan ere, ikasleek elkarlanean ikasi, eta ikasketa eredu hori beren gain hartu behar dute.

Funtsezkoa da ikasgela-taldea kohesionatuta egotea, talde bat direla sentitzea. Sekuentzia guztien hasieran, ikasgela-taldea talde kooperatiboen bidez antolatzea proposatzen da. Horretarako, talde gisa identifikatu behar dute beren burua; logo bat eta izen bat sortu, talde-plan bat egin behar dute eta rolak eta zereginak banatu.

Gainera, Vic-eko Unibertsitateko taldearen jarraibideak kontuan hartuta, komeni da ikasturte bakoitzaren hasieran eta ikasturtean zehar aldizka (tutoretza-saioetan, adibidez) denbora espezifiko bat eskaintzea taldearen kohesioa eta ezagutza lantzeari.

Taldeak antolatzen hasteko ideiak

Ikasleen eskuen silueta marraztea eta moztea, eta izenak eta ezaugarri pertsonal bat idaztea.

Silueta guztiekin irudi bat osatzea (jakin bat edo abstraktu bat).

Irakaslearen laguntzarekin, ikasleen ikaskuntza-estiloak, adimen indartsuenak eta adimen ahulenak identifikatzea. Horretarako, galdetegi pertsonal bat egin dezakete, Inteligentzia Anizkoitzen (Test IIMM) teoriari jarraituz. Ondoren, emaitzak komentatu eta mural bat egingo dute, ikasgelan jartzeko.

Rol-jokoaren teknikaren bidez, taldean lan egiteko jardunbide egokiak eta txarrak dramatizatzea.

Taldean lan egiteko prozedura-arauak elkarrekin planifikatzea.

Oinarrizko taldeak sortzea. Talde horiei eutsiko zaie sekuentzia didaktikoan, hiruhilekoan edo ikasturtean.

Erantzukizunak definitzea eta banatzea; txandakatu egingo dira egin beharreko zereginen arabera.

Portfolio bat irekitzea, non taldearen helburuak eta kide bakoitzarenak definituko diren (portfolio bat ikasleko). Portfolioak hauek eduki behar ditu: "hausnarketa-egunerokoa”, ikasten ikasi gaitasuna: ikaskuntza-prozesuaren erregistroa, gaitasun bakoitzaren garapenaren ebidentzia, eta helburu pertsonalen eta talde-helburuen planteamendua.

Ikasgela-taldeari izen bat jartzea. Talde bakoitzari izen bat jarri eta logo bat egitea.

Talde kooperatiboaren ezaugarriak

Konstantetasuna, lan esplizitua eta etengabeko ebaluazioa eskatzen ditu talde kooperatibo batek. "Ikaskuntza kooperatiboaren elementuak” izeneko aurkezpenean, ikaskuntza kooperatiborako ezinbestekoak diren elementuak jasotzen dira:

Elkarrekiko mendekotasun positiboa: taldeak arrakasta izan dezan, kide guztiek izan behar dute.

Erantzukizun indibiduala: taldearen arrakasta lortzeko, bakoitzak bere erantzukizuna hartu behar du.

Aurrez aurreko interakzioa: taldean denek elkar animatzen dute, elkar babesten eta partekatzen dute. Denek parte hartzen dutela ziurtatzen dute.

Pertsonen arteko trebetasunak: entzute aktiboa, adostasuna, besteen iritziarekiko errespetua.

Talde-lanari buruzko hausnarketa: taldeak helburuak lortu diren ebaluatzen du, bai eta bakoitzak eta taldeak zer erantzukizun izan dituen ere.

Taldeen lanaren kudeaketa

Era desberdinetako materialek lagunduko diote irakasleari taldeen lana kudeatzen:

Talde kooperatiboetarako oinarrizko gida

Rolak eta funtzioak erregistratzeko taula

Taldearen erantzukizuna ebaluatzea

Google apps

Jarduera horiek, eta horiekin batera beste batzuek, ikaskuntza kooperatiboko ibilbide bat eratu dezakete, hala nola ikasgela kohesionatzeko 15 jarduera izenekoak.

Feedbacka

TRESNA DIGITALAK: IKASGELAKO BLOG-A

Ikasgelako blog bat erabiltzea proposatzen dugu, honakoak lortzeko:

Talde-kohesioaren alde egitea: taldeko ikasleek erabakiko dute blogaren izena eta diseinua, hori izango baita beren identitatea Sarean. Izen horrek esanguratsua izan behar du haientzat, ikasgela edo maila bateko talde gisa.

Unitatearen ekoizpenak argitaratzeko euskarri gisa baliagarri izatea: proiektuari buruzko bideoak, aurkezpenak eta sarrerak.

Ikasgelako lana agerian jartzea, ikasgelako ateak irekiz hurbileko naiz haragoko komunitateari.

Blogaren iruzkinen bidez, taldekoak ez diren pertsonekin elkarreragiteko aukera ematea. Honi buruzkoak praktikan jartzea: Netiketa.

Sareko nortasuna ulertzeko lagungarri izatea. Beren talde-nortasuna (digitala) agertuz, beren nortasun digital pertsonalari buruzko erabakiak hartzeko moduan izango dira gerora.

Euskarri digitalak erabiltze ahalegina egin, analogikoez gain.

Hezkuntza-blogak erabiltzeko adibide batzuk:

Espiral Edublogs sariaren orrialdea, non ikasgelako blogen, irakasleen, guraso-elkarteen eta elkarteen datu-base on bat dagoen.

Eta beste tresna digital batzuk ere erabil daitezke. Gaitasun digitalak edukitzekotan, dokumentu partekatuak, testu-editoreak, bideo-grabagailuak eta -editoreak, multimedia-aurkezpenak, web-nabigazioa eta abar erabiltzen ikasi beharko dugu, apurka-apurka. Web-lankidetzarako tresnak erabilita, asko erraztu daiteke elkarlana bai irakasleen lan-taldeak kudeatzeko bai talde bakoitza kudeatzeko.

Horregatik, zeregin bakoitzean tresna horiek lehenetsi ditugu, betiko tresnen aldean, baina irakasle bakoitzak erabakiko du zenbateraino egokitu daitekeen lan-ingurune digital horretara. Ez baldin badaukagu halako tresnak erabiltzeko baliabide teknikorik edo azpiegiturarik, aukera izango dugu zeregin guztiekin datorren "arkatz eta paperezko" edo "ofimatikako" alternatiba bat erabiltzeko.

Ebaluazioa

EBALUATZEKO TEKNIKAK ETA TRESNAK

Azken helburua ikasleek, edozein hezkuntza-etapatan egonik ere, beren ikaskuntzaren gidaritza hartzea bada, funtsezkoa da haien aurrerapenak ahalik eta objektiboen balioesteko trebetasunak eskuratzea. Gai izan behar du bere ekoizpenak eta ikaskideenak ebaluatzeko, ikaskuntzarekiko jarrerak ebaluatzeko, eta ikas-taldearekiko eta irakasleekiko elkarreraginak ebaluatzeko.

Analisiaren eta hausnarketaren egunerokotasunetik ikasiko du erabakiak hartzen, bere aukerak doitzen, ikasten jarraitzeko estrategiak txertatzen... Azken batean, "Ikasten ikasi" gaitasuna garatuko du.

Brad Flickinger. student_ipad_school - 038(CC BY)

Irakasleei dagokie unitatean bildutako datu objektiboak kontuan hartuta kalifikazioa jartzea, eta erabakiak hartzea. Irakasleak egin ohi duen ebaluazioaz gain, ikasleek ere hartu behar dute parte ebaluazio-prozesuan. Autoebaluazioa eta koebaluazioa jaso behar ditu ebaluazioak.

Proiektuaren ikasketen ebaluazioa

Irakasleak egin ohi duen ebaluazioaz gain, ikasleek ere hartu behar dute parte ebaluazio-prozesuan. Autoebaluazioa eta koebaluazioa jaso behar ditu ebaluazioak.

Nork ebaluatzen du?

Alde batetik, ikasleen ebaluazio-estandarretan "ebaluatu" edo "erabakiak hartu" aditzak aipatzen direnez, ezinbestekoa da ikasleak bere burua ebaluatzea, taldea eta ikaskideak ebaluatzea eta irakaslea ere ebaluatzeko gai izatea.

Beste alde batetik, irakasleak bere ikasleen heteroebaluazioa egin, eta, gainera, ikasleek bezala, bere burua ere ebaluatu behar du. Esteka honetan, Irakaslearen autoebaluazioa egiteko txantiloi bat eskaintzen da, eta plangintzaz, garapenaz eta irakasleak egindakoaren emaitzaz hausnartzeko balio du. Hiru une proposatzen dira kontrol-orria egiteko:

Sekuentzia planifikatzean.
Sekuentzia garatzean: analisia.
Amaitzean: ebaluazioa.

Taula bat gehitzen da, ikasleek beren iritziak eman ditzaten eta ikasleen eta irakasleen arteko ebaluazioa egin dadin.

Ebaluazioa egiteko tresnak eskaintzen dira sekuentzia osoan.

Nola ebaluatzen da?

Egin beharreko zeregina nolakoa den, lortu beharreko lorpen-adierazleak nolakoak diren eta nolako maila kognitiboa garatzen duten ere adierazten digute estandarrek. Oso garrantzitsua da zer aditzek definitzen dituzten aintzat hartzea eta horrek zer esan nahi duen hausnartzea.

Ezagutu, aztertu, identifikatu... bezalako aditzekin izendatzen diren estandarrak Bloom-en taxonomiaren beheko mailan kokatzen dira, eta proba tradizionalen bidez neur daitezke. Hala ere, estandar gehienek maila kognitibo ertaineko edo handiagoko ekintzak dituzte, eta tresna egokiagoak eskatuko dituzte, hala nola errubrikak, kontrol-orriak, ikasketa-egunerokoa, portafolioa eta abar, formatu, iturri eta testuinguru gehiagotako datuak biltzea eskatzen dutelako.

Prozesuaren eta produktuaren balorazioa egitea jasotzen da planteatzen den ebaluazioan, baita norberaren ikaskuntzari buruzko hausnarketa egitea ere. Horretarako, ezinbestekoa da zenbait teknika erabiltzea, hala nola behaketa zuzena, eztabaidak, elkarrizketak, dokumentazioa eta idatzizko edo ahozko proba objektiboak.

Desberdindu egiten dira ebaluazioa eta kalifikatzekoa. Lehenak bigarrena egiteko datuak emango dizkigu. Irakasleei dagokie sekuentzian bildutako datu objektiboak kontuan hartuta kalifikatzea eta erabakiak hartzea. Jarraian, ebaluaziorako orientabideak eta tresnak aurkezten dira.

Hezkuntza-portafolioa

Ikasketa-prozesuaren gidari izan behar dute ikasleek. Horretarako, norberaren hezkuntza-portafolioa erabiltzea proposatzen da. Portafolioan gordeko dira proiektu baterako, ikasturte baterako ikasketa-helburu pertsonalak. Gainera, ikaslearen ikasketa-ebidentziak ere jasoko dira hor: bereziki harro sentiarazi duten egindako lanak eta zirriborroak. Gogoeta metakognitiboak ("Emoegunkaria") ere jaso daitezke; izan ere, “Ikasten ikasi” gaitasuna garatzen lagunduko diote.
Portafolio digitalak sortzea aholkatzen da. Txantiloi hau erabil daiteke horretarako. Dena den, beste formatu bat ere erabil daiteke: karpeta bat ordenagailuan edo disko gogor birtual batean, karpeta analogiko bat...
EduSapiens gidan (136. orrialdetik 146.era), portafolioak egiteko jarraibideak eta tresnak ditugu.

Errubrikak

Errubrika irizpide eta estandar multzo bat da, oro har ikaskuntza-helburuekin lotutakoa, eta jarduera-maila bat edo zeregin bat ebaluatzeko erabiltzen da. Alde batetik, ebaluatu beharreko irizpideak edo estandarrak zerrendatzen dira (ardatz bertikala) eta, bestetik, gauzatze-balorazioa edo -kalitatea ezartzen da (ardatz horizontala). Biak gurutzatuta deskribatzen da jarduera-maila zein den.

Gainera, errubrikak autoebaluazio-, hausnarketa- eta berrikuspen-esparrua ematen die ikasleei eta irakasleei. Esteka honetan errubrikak egiteko tresna bat daukagu; lehendik dauden beste batzuk ditu oinarri. Hainbat zereginekin lotutako adibide batzuk:

Zeharkako gaitasunak ebaluatzea, hala nola jarrerak, banako erantzukizuna, talde-lana eta abar. Garrantzitsua da esplizituki ebaluatzea.

Taldearen erantzukizuna ebaluatzeko txantiloia.
Rolak eta funtzioak erregistratzeko taula (eta horien ebaluazioa).

Kontrol-zerrendak

Prozesu, trebetasun, kontzeptu edo jarrera bat gauzatzean edo aplikatzean espero diren ezaugarrien edo jokabideen zerrenda. Ebidentziak behatuz jasotzen da informazioa, eta erkaketa-marka baten bidez erregistratzen da absentzia edo presentzia.

Beste tresna batzuk

Talde bakoitzeko kideen arteko elkarreragina behatzea.
Hausnarketa-egunerokoa: zeregin bat edo zeregin-multzo bat amaitutakoan ikasleak egiten duen hausnarketa; taldeko gainerako kideekin partekatu eta kontrastatu dezake, bai eta tutorearekin ere banakako tutoretza-saioetan.

Ikaskuntza kooperatiboaren ebaluazioa

EvaluAcción blogean, Juan Carlos Palominok bi artikulu ditu idatzita, non aholku onak ematen dituen kooperazio-ebaluazioari buruz: La evaluación en la clase cooperativa (I) eta La evaluación en la clase cooperativa(II). Blog berean, Joaquín J. Martinezek honako hauei buruz idazten du: Portafolios de aprendizaje y evaluación (I) Portafolios de aprendizaje y evaluación (II). Azken artikulu horretan, POI proiektu bakoitzeko (Proiektuetan Oinarritutako Ikaskuntza) portafolio bat sortzea proposatzen du.

Jonhson & Jonhson-en La evaluación en el aprendizaje cooperativo (SM, 2014) liburuan, ebaluatzeko tresna ugari datoz jasota.

Feedbacka

Modu koherente, argi eta egokian mintzatzen da.

Lexiko, hizkuntza-formula, intonazio eta ahoskera egokiak erabiltzen ditu ezagutzak eta iritziak komunikatzeko.

Ahozko zein idatzizko ohiko testuen zentzua ulertzen du, eta ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereizten ditu.

Badaki mapa eta planoetan elementu linguistikoak ez-linguistikoekin lotzen.

Pertsonen arteko harremanen esparruko berezko testuak idazten ditu (elkarrizketak, gutunak, mezu elektronikoak, argudioak…), diskurtsoa antolatuz eta planifikatuz, komunikazioaren egoerara eta premiara egokituz eta dagozkion hizkuntza-baliabideak erabiliz.

Idatzizko testuen alderdi formalak zaintzen ditu, dela formatu digitalean, dela paperean, eta modu ordenatu, argi eta garbian aurkezten ditu lanak.

Gizarte- eta komunikazio-arauak aplikatzen ditu: entzute aktiboa, txandaren zain egotea, besteen ideiak edo sentimenduak errespetatuz parte hartzea, solaskidearen mintzaldiari eta adeitasun-arau batzuei egokitzea.

Berak zein ikaskideek egindako ahozko eta idatzizko ekoizpenak baloratzen ditu.

Lurraren hainbat irudikapen erabiltzen ditu: planoak, mapak…

Mapetan eta planoetan agertzen diren zeinu konbentzional ohikoenak erabiltzen eta interpretatzen ditu.

Bere herriko mapa batean, floraren, faunaren eta bere gizarte- eta kultura-testuinguruko elementuen alderdi adierazgarrienak markatzen ditu, eta elementu horiek deskribatzen ditu.

Informazio garrantzitsua bilatzen, hautatzen eta antolatzen du (testuak, irudiak, ikonoak, mapak, planoak…), eta, ondoren, hura aztertzen du, ondorioak ateratzen ditu, eta ahoz zein idatziz komunikatzen du.

Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen ditu (Internet, bloga, sare sozialak…) informatzeko, lanak egiteko, edukiak sortzeko, komunikatzeko eta lankidetzan aritzeko.

Proiektu bat egiten du, bakarka zein taldean lan eginez, eta azken produktua aurkezten du, paperezko euskarria edo euskarri digitala baliatuz. Proiektua egiteko, askotariko iturrietan biltzen du informazioa (iturri zuzenak, liburuak, Internet), zenbait baliabide erabiliz, eta esperientzia ahoz zein idatziz komunikatuz, multimedia aplikazioak oinarri hartuta.

Garapen teknologikoak bizi-baldintzetan eta lanean duen eragina baloratzen eta deskribatzen du.

Lankidetzarako eta talde-lanerako jarrerak hartzen ditu, besteen ideiak baloratzen ditu eta intuizioz, irekitasunez eta malgutasunez erreakzionatzen du.

Talde-lana planifikatzen du, taldeak koordinatzen ditu, erabakiak hartzen ditu eta erantzukizunak onartzen ditu.

Egindako lanari buruz hausnartzen du, lan egiteko eta ikasteko duen moduari buruzko ondorioak ateratzen ditu eta ikasten jarraitzeko estrategiak garatzen ditu.

Haren jarrerak erakusten du badituela norbere buruarenganako konfiantza, sen kritikoa, ekimen pertsonala, jakin-mina, interesa, ikaskuntzarako sormena eta espiritu ekintzailea, zeinek aktibo bihurtzen baitute inguruko zirkunstantzien aurrean.

Idazlanetan, zeinuak, sinboloak, ikonoak eta antzekoak erabiltzen ditu adierazteko, komunikatzeko edo informatzeko.

Espazio-irudikapenak interpretatu eta egiten ditu (planoak, mapak, ibilbideen krokisak…), oinarrizko nozio geometrikoak erabilita (kokapena, mugimendua, eskala…).

Argazkiak eta ikus-entzunezko grabazioak egiten ditu, online aplikazioetan txertatzeko.

Denbora-banaketa

Proposamen didaktiko hau hogeita bost eskola-saiotan garatzeko pentsatuta dago. Matematika, Plastika, Musika, Hizkuntza eta Gizarte Zientziak arloetako saioak erabiltzea proposatzen dugu.

Helen Penjam. WP_20130903_002(CC BY)

Jakina, denbora-aurreikuspen hori gutxi gorabeherakoa da. Luzeagoa edo laburragoa izan daiteke faktore hauen arabera: proiektua zer sakontasunekin lantzen den, ikasleengan zein behar sortzen diren eta proiektua garatze aldera zenbait arlo nola integratzen diren.

Feedbacka

1.saioa:

GPSa: Planteatzen zaigun erronka ezagutu, motibatu, hitz egin, partekatu, galderak egin, kezkak argitu…

Zereginak betetzeko taldeak nola antolatuko diren erabaki (taldekideak zehaztu, bakoitzaren erantzukizun nagusiak ezarri, taldearen koadernoa).

Ideia-jasa: Zer dakigu gaiaz? Zer jakin behar dugu zereginak betetzeko? Nork lagundu gaitzake? Banakako erantzunak eman, talde bakoitzean emandako erantzunak jaso, bozeramaileak aurkezpena egin, ideiak panel edo horma-irudi batean sailkatu.

Driven taldeen karpetak ireki, ikasgelaren kontua erabiliz (helduak kudeatua). Konexiorik gabe lan egin behar bada, karpetak ordenagailuan ireki (lokala).

Hasieran iradokitzen den azken produktua azaldu, errubriken deskriptoreak ezagutzera eman eta zer eta nola ebaluatuko den azaldu.

2., 3., 4. eta 5. saioak:

Bidea prestatzen.

6., 7., 8., 9. eta 10. saioak:

Satelite bidez.

11., 12., 13., 14. eta 15. saioak:

Paseo bat giro betean.

16., 17., 18., 19., eta 20. saioak:

Bidea markatzen.

21., 22., 23., 24. eta 25. saioak:

Azken geldialdia.

Irakasleentzako baliabideak

Egitura kooperatiboak

"9 ideas clave. El aprendizaje cooperativo. Pere Pujolàs. Liburuaren laburpena da hau; material horren egileek egin dute. Taldeen kudeaketari, rolei, teknikei eta abarri buruzko informazioa eskaintzen digu.
Erreferentziazko egileetako batzuk dira:
- Johnson & Johnson ("La evaluación en el aprendizaje cooperativo", SM argitaletxea, 2014)
- Pere Pujolàs ("9 ideas claves. El aprendizaje cooperativo", Graó argitaletxea 2008)
- David Durán ("Aprenseñar", Narcea argitaletxea, 2014).
Ikasgelako baliabideei buruz:
- GIAC (VICeko Unibertsitatea)
- Ártica ikastetxeko Francisco Zariquiey; Cinética kolektiboko kide ere bada. Cinética kolektiboaren baliabideak.

Trebetasun emozionalak eta sozialak

Lantalde bakoitzeko kideek beren interakzioak, harremanak eta emozioak kudeatzen ikas dezakete, irakasleen esku-hartze didaktikoaren laguntzaz. Esku-hartze didaktikoa zuzenean edo teknika hauen bidez egin daiteke:

9 ideas clave. El aprendizaje cooperativo liburuaren A eremurako jarduerak (talde-kohesioa).

EDIA proiektuaren Hezkuntza Baliabide Irekia Klas, klas, emozioak eszenara!.

Pentsamendu errutinak

Aprender y enseñar a pensar. Carmen Gonzálezen aurkezpena; funtsezko ideiak laburtzen ditu modu entretenigarrian.
Herramientas para aprender a aprender. Ikasgelan planifikatzen eta hausnartzen ikasteko jarduerak eta teknikak (Ana Basterra Cossio).
Guía EduSapiens. Escuela Creativas, Fundación Telefónica. Rutinas y destrezas de pensamiento: 68. orrialdetik 119.era. Otras herramientas para pensar: 120. orrialdetik 131.era.