Kristo aurreko IV. mendean, Aristot Aristótelesek izaki bizidunak animalia eta landaretan sailkatu zituen, eta horrela sortu ziren lehen bi erreinuak. XIX. mendean beste bat gehitu zen, protistoen erreinua, eta barne hartu zituen zelula bakarreko organismo mikroskopikoak. Hirurogeita hamarreko hamarkadan, R. H. Whittaker estatubatuarrak proposatu zuen izaki bizidunak bost erreinutan sailkatzea, honako hauen arabera:
- Zelula-antolakuntza: zelula bakarrekoa edo anitzekoa.
- Zelula mota: eukariotoa (nukleo definituarekin) edo prokariotoa (nukleo definiturik gabe).
- Ugalketa: sexuala edo asexuala.
- Elikadura: heterotrofoa (beste organismo batzuek sortutako konposatuak) edo autotrofoa (organismoak berak sortutako konposatuak).
- Lokomozioa: mugikorra edo mugiezina.
- Arnasketa: aerobikoa (oxigenoarekin) edo anaerobikoa (oxigenorik gabe).
Hauek dira liburu gehienetan topa ditzakegun bost erreinu klasikoak: animaliak, landareak, onddoak, protistoak eta moneroak. Hala ere, sailkapen hori berriro definitu dute genetika eta eboluzioaren arloko aurkikuntza berrien harira, eta 26 erreinuko sistemak ere proposatu dituzte!
Gaur egun, nahiz eta protistoen erreinuaren barruan desberdintasun asko dauden, horrela onartzen jarraitzen dute. Bestetik, monero terminoa ez da erabiltzen, eta barne hartzen ditu ondo bereizitako bi talde: egungo archaea eta bacteria. Egungo eredua Carl Woese-k proposatu zuen, eta sei erreinuk osatzen dute, bi superreinutan banatuta: eukariotoak eta prokariotoak. Lehenengo taldean sartzen dira animaliak, landareak, onddoak eta protistoak, eta, bigarrenean, bacteria eta archaea erreinuak (lehen moneroen taldean zeudenak)
ANIMALIA |
PLANTAE |
FUNGI |
PROTISTA |
BACTERIA |
ARCHAEA |
|
|
|
|
|
|
Animaliak |
Landareak |
Onddoak, legamiak eta lizunak |
Protozooak, algak, onddo lirdingatsuak |
Bakterioak |
Bakterio zaharrak |
Eukariotoak
|
Eukariotoak
|
Eukariotoak
|
Eukariotoak (salbuespenekin)
|
Prokariotoak
|
Prokariotoak
|
Zelula anitzekoak |
Zelula anitzekoak |
Zelula bakarrekoak eta anitzekoak |
Zelula bakarrekoak |
Zelula bakarrekoak |
Zelula bakarrekoak |
Heterotrofoak |
Autotrofoak |
Heterotrofoak |
Autotrofoak eta heterotrofoak |
Autotrofoak eta heterotrofoak |
Autotrofoak eta heterotrofoak
|
U. sexuala (salbuespenekin) |
U. sexual edo asexuala |
U. sexual edo asexuala esporen bidez |
U. sexual edo asexuala |
U. asexuala fisio bitarraren bidez |
U. asexuala fisio bitarraren bidez
|
Mugikorrak |
Mugiezinak |
Mugikorrak eta mugiezinak |
Mugikorrak eta mugiezinak |
Mugikorrak |
Mugikorrak
|
Aerobikoak |
Aerobikoak |
Aerobikoak |
Aerobiko edo anaerobikoak |
Aerobiko edo anaerobikoak |
Aerobiko edo anaerobikoak
|
Irudiak: Animalia (Stemonitis, CC BY-SA 2.5), Plantae (Rkitko, CC BY-SA 4.0), Fungi ( BorgQueen, CC BY-SA 2.5), Protista (WCommons, CC BY-SA 3.0), Bacteria (Rocky Mountain Laboratories, public domain), Archae (Maulucioni , CC BY-SA 4.0)
Taulari begira eta adibideak bilatzen, “Familiak” karta-jokoaren antzeko bat egingo dugu sei erreinuekin:
Seiko taldetan banatuko gara. Taldekide bakoitzak sei karta egingo ditu, erreinu bakoitzeko bat. Karta bakoitzean, alde batetik, izaki bizidunaren argazkia jarriko da, eta, bestetik, haren ezaugarriak, erreinuaren barruan sailkatzeko. Beraz, talde bakoitzak guztira 36 karta izango ditu. Ondoren, taldearen barruan zenbait partida jokatuko ditugu.
Jokoaren arauak:
- Bakoitzari sei karta banatuko zaizkio, eta banatu dituena hasiko da. Zirkuluan jokatzen da.
- Hasten denak eskuineko taldekideari osatu nahi duen erreinuaren karta bat eskatuko dio, adibidez: “emadazu protisto bat”.
- Besteak eskatutako erreinuaren karta badu, eman egingo dio. Jasotzen duenak besteei jakinaraziko dizkie izaki biziduna eta haren ezaugarriak, eta beste karta bat eskatuko dio bigarren taldekide bati.
- Norbaitek ez badu eskatutako erreinuaren karta, txanda galduko da, eta hurrengo taldekideari galdetuko dio.
- Hori izango da prozedura norbaitek erreinu bereko sei kartak lortu arte.