Eguzkiak, argiaz eta berotasunaz gain (erradiazio infragorria), beste erradiazio batzuk ere igortzen ditu, adibidez gamma izpiak, X izpiak eta izpi ultramoreak, zeinak kaltegarriak baitira bizirako. Atmosferak xurgatzen ditu erradiazio kaltegarri horiek, eta, horrez gain, meteoritoen (espaziotik datozen eta grabitateak erakartzen dituen arrokak) aurrean babesten gaitu.
Funtzio babesle horrez gain, atmosferak izaki bizidunentzat beharrezkoak diren substantziak ere baditu.
Izaki bizidun guztiok behar dugu airea arnasteko. Prozesu horretan, gasak trukatzen dira: izaki bizidunak uretan edo airean disolbatutako oxigenoa hartu eta bizitzeko beharrezkoa den energia ekoizten du. Atmosfera, beraz, ezinbestekoa da gure planetan bizia egon dadin.
Iker ditzagun bizitzeko beharrezko substantziak eta erradiazio kaltegarriak!
Atmosferak babesa eta bizitzeko substantziak ematen ditu
Iraupena:
3 saio
Taldea:
Banaka eta taldean
Atmosferak, organismoei beharrezko gasak eta elementuak emateaz gain, planeta isolatzen du zenbait faktore espazialen aurrean, adibidez energia handiko erradiazioak eta meteoritoak.
Ataza honetan, bizitzeko ezinbesteko substantziak ikertuko ditugu, eta ikusiko dugu nola babesten gaituen atmosferak izpi kaltegarrien eta meteoritoen aurrean. Jarduerak taldean edo banaka egingo ditugu.
Testua osatu ondoren, bidali egin behar duzue, eta asmatu dituzuen erantzunen kopurua agertuko da. Horrez gain, bi fitxa agertuko dira, bat berrabiarazteko eta beste bat soluzioak ikusteko.
Amaieran, atzeraelikaduran, autoebaluazioa egongo da.
Osa dezagun testua!
TESTUA: BIZITZARAKO BEHAR DIREN GASAK
Autoevaluación:
¿He tenido problemas para completar los huecos?¿Por qué?
¿Cuantas respuestas he acertado?
Iragazki atmosferikoa
uhin elektromagnetikoen bidez, espazioan. Energia da hori prozesu atmosferikoen eta klimaren dinamika zehazten duen motorra. Espektro elektromagnetiko deitzen zaio uhin elektromagnetikoen multzoaren energia-banaketari. Atmosferak eragin babeslea du, iragazki gisa, erradiazio horien aurrean, eta, horrez gain, meteoritoen aurrean babesten gaitu.
Eguzki-espektroaren erradiazioak idatziko ditugu, uhin-luzera txikienetik handienera; horretarako, erreparatu aurreko irudiari, bertan agertzen baitira zenbait erradiazioren uhin-luzerak.
Iker ditzagun Lurrera iristen diren erradiazioak
Bideo honetan, erradiazio bakoitzaren ibilbideei buruzko informazioa agertzen da, baita zeharkatzen dituzten atmosferaren geruzak ere.
Erradiazio hauen ibilbideak idatziko ditugu: gamma izpiak, X izpiak, UV izpiak, erradiazio ikusgarria, izpi infragorriak (IR)
Eztabaida taldeka prestatuko dugu, puntu hauek kontuan hartuta:
Zer geruza uste duzue dela garrantzitsuagoa? Zergatik?
Nola eratzen da ozonoa? Zergatik?
Ozono-atmosfera batean bizi ahal izango ginateke? Zergatik?
Ozonorik gabe bizi ahal izango ginateke? Zergatik?
Erradiazioak bilatzen
Dagoeneko ezagutzen ditugu espektro elektromagnetikoaren zenbait erradiazio, eta, orain, banaka, etxeko gailu teknologikoak eta sortzen duten erradiazioa ikertuko ditugu. Jarraian, lortutako datuak partekatuko ditugu lauko taldean, eta etxean erradiazioak murrizteko proposamenak egingo ditugu. Amaitzeko, proposamenak partekatuko ditugu talde handian. Ezin dugu ahaztu gailu elektronikoek ere erradiazioak igortzen dituztela, eta horiek murrizten saiatu behar gara, uhin horien balizko eraginen aurrean babesteko.
.svg)
.svg)
