Ez dago Lurraren atmosfera eta espazioa bereizten dituen muga zehatzik. Azterketa zientifikoei esker, badakigu atmosfera ez dela berdina alde guztietan; izan ere, eskualde desberdinek osatzen dute, eta horiek identifikatu ahal izan dituzte.
Ikerketa horiek zenbait kontu ebatzi dituzte: Zergatik jaisten da tenperatura hegazkinean gaudenean? Noraino igo naiteke globoan? Zer altueratan sortzen dira ekaitzak? Geruza guztiak berdinak dira?
Bidaia bat egingo dugu atmosferan zehar, zalantza horiek ulertzeko.
Ataza: Orri-markatzaile atmosferikoak
Iraupena:
3 saio
Taldeak:
Taldeka
Ataza honetan, informazioa emateko “orri-markatzaile atmosferikoen” lehiaketa bat egingo dugu, atmosferaren geruzei buruz.
Taldean lan ona egiteko, zenbait urrats egin beharko ditugu, eta baliabide hau ere erabil dezakegu "canva ", orri-markatzailea egiteko laguntza gisa.
Informazioa lortu eta antolatuko dugu, eskema honen laguntzarekin:
Geruzaren izena
Altuera
Tenperatura
Propietateak
Funtzioak
Geruzarekin lotutako informazio-irudiak
Orri-markatzailearen diseinua adostuko dugu
Geruzei buruz lortutako informazioa partekatuko dugu gainerako taldeekin, eta, guztion artean, eztabaidatuko dugu ea osorik dauden edo zerbait gehiago gehitu behar den.
Geruza batean agertuko diren informazioa eta irudiak adostuko ditugu, baita orri-markatzailearen diseinua ere (bi aldeetan edo soilik batean).
Orri-markatzaile atmosferikoak egiteko, talde bakoitzean rolak banatuko ditugu
Banatu beharreko lanak
Rolak
Diseinua
Diseinatzailea
Antolamendua
Antolatzailea
Datuak sartu
Paketatzailea
Irudien arduradunak
Irudien diseinuaren arduraduna
Ebaluatu eta argitaratu
Orri-markatzaile atmosferikoak egin ondoren, egindako lanak ebaluatuko ditugu. Ikasgelan, erakusketa bat egingo dugu onenak aukeratzeko, eta, ondoren, ikastetxearen webgunean argitaratuko ditugu.
Autoebaluazioa egingo dugu:
Nola sentitu naiz taldean lan egiten? Zergatik?
Parte hartu dut lan guztietan?
Lana finkatutako denboran egin dut?
Egindako lana aldatuko nuke?
Gizakiek aldatzen dituzte geruza atmosferikoak
Atmosferaren geruzen arteko mugak aldatzen ari dira. Berotegi-efektuko gasen ondorioz, troposfera hedatu egin da, eta estratosfera uzkurtu.
Irakurri ondoren, eztabaida bat egingo dugu: Zer gerta daiteke aldaketa horiek eteten ez baditugu?
Irakurketa
Leemos el siguiente articulo
Artikulu hau irakurriko dugu
Gizakiaren ekintza atmosferaren geruzak aldatzen ari da
Troposfera, lurreko bizitik gertuen dagoen atmosferaren zatia, hedatzen ari da, eta gizakia da horren erantzule bakarra. Berotegi-efektuko gasak (BEG) daude aldaketa horren atzean, eta, ondorioz, tropopausa (troposferaren eta estratosferaren arteko muga) gero eta urrutiago dago gugandik, gorago. Zehazki, azken 40 urteetan, 50 eta 60 metro artean urrundu da hamarkada bakoitzean. Ondorioz, estratosfera txikitzen ari da, arrazoi beragatik: gas kutsatzaileengatik.
Aurkikuntza hori Science Advances aldizkarian argitaratu zen, eta frogatzen du klima‑aldaketa aurrera doala etenik gabe, gero eta eragin harrigarri eta kezkagarriagoekin. Ikertzaileek globo meteorologikoen eta GPS estazioen datuak ebaluatu dituzte, eta ikusi dute tropopausa, hau da, troposferaren eta estratosferaren arteko muga, 1980an baino askoz gorago dagoela.
Troposfera atmosferaren beheko geruza da. Planeta estaltzen du eta arnastea ahalbidetzen du: halaber, bertan gertatzen dira klima-fenomenoak. Oraindik ez dira ezagutzen hura askoz lodiagoa izatearen ondorioak: hala ere, zientzialariek ez dute baztertzen ekaitz indartsuagoak sortzea urteek aurrera egin ahala. Ondorioz, hegazkinek gorago egin beharko lukete hegan, turbulentziak ekiditeko. Animalia eta landareen gaineko eragin zuzenei dagokienez, zorionez ez da aurreikusten ondorio esanguratsurik.
Tropopausa, bestalde, lurreko bizia eta estratosferako baldintza anaerobioak bereizten dituen geruza txikia da. Tropopausa ez dago altuera berean planeta osoan; izan ere, poloetan, 9 kilometrora dago, eta ekuatorean, 17 ingurura.
Hortik aurrera, tenperatura handitu egiten da ozonoaren presentziaren eta Eguzkiaren erradiazio ultramorearekiko interakzioaren ondorioz. Halaber, aireko ur-lurrunaren presentziaren muga markatzen du; ondorioz, eremu horretako airea erabat lehorra da. Bestela esanda, hodeien muga da.
Tropopausa gugandik urruntzen ari da, eta estratosfera, uzkurtzen
Gaur egun, muga atmosferiko hori urrunago dago ipar hemisferioan; izan ere, lurrazalarekiko distantzia 50 eta 60 metro artean handitu da aztertutako hamarkada bakoitzean. Lodiera gehigarri horren 53 metro gizakiari dagozkio, hau da, osoaren % 88.
“Troposferaren tenperaturak gora egin du 1980 eta 2020 artean, bereziki 2000. urtetik aurrera, eta estratosferarenak behera egin du aldi horretan, nahiz eta beherakada hori txikiagoa den 2000. urteaz geroztik”, adierazi du Jane Liu Torontoko Unibertsitateko (Kanada) ikertzaile eta ikerketaren egilekideak.
Troposfera eta tropopausako aldaketez gain, beste inguruabar bat ere hauteman da: estratosfera ere aldatzen ari da, baina, kasu honetan, txikitzen ari da. 1980az geroztik, estratosfera 400 metro txikitu da, eta, igorpenen egungo erritmoari eutsiz gero, lodiera beste 800 metro txikituko da 2080ra bitartean.
Hori adierazi zuen Environmental Research aldizkariko maiatzeko artikulu batek, eta ondorioztatu zuen berotegi-efektuko gasek, troposfera berotzeaz eta hedatzeaz gain, estratosfera hoztu eta uzkurtzen dutela.
Ez da izan zientzialariek klima-aldaketaren ondorio horri begira eman duten lehen abisua. 2000ko hamarkadaren hasieran, globo meteorologikoek edo Lurreko zunda-globoek bildutako datuek adierazi zuten troposferaren lodiera handitzen ari zela (1980 eta 2000 artean), eta, ondorioz, tropopausa gorantz ari zen mugitzen.
Garai hartan, ikertzaileek adierazi zuten erantzule bakarra zegoela: berotze globala. Une horretan, saiatu ziren aurreikusten ea troposferak handitzen jarraituko zuen edo egonkor mantenduko zen, baina ez ziren adostasun batera iritsi, ereduen arteko desadostasunen ondorioz.
Egungo azterlanak informazio hori hartu du oinarritzat, eta ikerketa zabaldu du azken 20 urteetan gertatutakoarekin; halaber, aldaketa atmosferiko hori eragin zezaketen beste iturri batzuk baztertu ditu.
Zehazki, taldea saiatu zen ebazten ea beste gertakari natural batzuk, beste une batzuetan atmosferan aldaketak eragin dituztenak (adibidez, sumendien erupzioak edo El Niño eta antzeko fenomeno meteorologikoak) egon daitezkeen joera nabarmen horren atzean. Baina, antza denez, ez da horrela.
Ikertzaileen arabera, egoera azal dezakeen bakarra karbono dioxidoaren igorpen masiboa da. Zenbat eta karbono dioxido gehiago igorri, orduan eta lodiago bihurtzen da troposfera.
Eztabaida
Eztabaidatzeko gaia: Zer gerta daiteke aldaketa horiek eteten ez baditugu?
