Aipatu dugu zenbait faktore fisiko-kimikok izaki bizidunen populazioak mugatzen dituztela eta izaki horiek beren inguruneetara ahalik eta hobekien egokiarazten dituztela. Faktore fisiko-kimikoek nola eragiten duten jakiteko modurik onenetako bat da oso eskuragarri dugun izaki bizidun batean aztertzea: landareetan. 

Zeregin hori gutxienez 15 egunez aztertu behar da, haziak hainbat baldintzatan landatuko baititugu faktore horiei nola erantzuten dieten ikusteko, eta horretarako denbora behar da.

Lehenengo saioan, azkar hazten diren haziak landatuko ditugu (babarrunak edo dilistak, esate baterako), hainbat ingurunetan. Ondoren, 15 egunetan hiru faktore mugatzaileren bidez neurtuko dugu haien hazkundea: intsolazioa, lurzoruaren nitrogenoa eta lurzoruaren gazitasuna. 

Bost talde osatuko ditugu ikasgelan. Talde bat intsolazioaz arduratuko da, esperientzia ezagunagoa baita. Bi talde nitrogenoaz eta beste bi gazitasunaz arduratuko dira, emaitzak desberdinak izan daitezen.

• Intsolazioa. Landareek eguzki-argia behar dute fotosintesia egiteko. Argiak beharrezko energia ematen die karbono dioxidoa (CO2) eta ura (H2O) azukre bihurtzeko. Espezie bakoitzak bere intsolazio-tarte optimoa du. Hazten ari diren landareak hainbat intsolazioren mende jarriko ditugu.
• Gazitasuna. Lurzoru gaziek zailtasun handiagoa izaten dute sustraietan ura xurgatzeko, eta horrek eragina du landarearen hazkundean. Gazitasuna laboreak mugatzen dituen faktore nagusietakotzat jotzen da gaur egun. Gatz-disoluzioak sartuko ditugu, garapenean nola eragiten duten ikusteko.
• Nitrogenoa. Landareek nitrogenoa behar dute garatu ahal izateko. Nahiz eta arnasten dugun airean nitrogenoa elementu ugariena izan, landareek ezin dute modu horretan erabili: lurzoruko nitrogenoa erabiltzen dute. Ongarriak nitrogeno-iturri dira, landareek erraz xurgatzen baitute. Esperimentu honetan, ongarri nitrogenatua duten eta ez duten landareak alderatuko ditugu.

Talde bakoitzak aldagaien azterketa eta jarraipena egingo du. Ondoren, ikerketa honetan lortutako emaitzekin, txosten zientifiko bat idatzi eta ikasgelan azalduko du ahoz.

Ikerketa-prozedura:

1. Lehenik eta behin, hipotesi bat egingo dugu gure ustez gertatuko denari buruz. Nola eragingo dio landarearen garapenari intsolazio gutxiko ingurune batean dagoenean? Eta lurzoru gazi batean dagoenean? Eta mantenugai gutxiko ingurune batean dagoenean?
2. Ikerketa honetan zehaztuko dugu zein izango diren aldagai independentea eta mendekoa.
3. Aldi bereko bi saiakuntzarekin lan egin behar da beti, baldintza egokietan hazkundea ezagutzeko: bata kontrolekoa izango da, eta bestea, berriz, esperimentaziokoa.
4. Landarearen jarraipena egingo dugu baldintza desberdinetan, haren hazkuntza eta atalen itxura (hostoak, zurtoina...) kontuan hartuta.
5. Parametroak behatu eta neurtu egingo dira, datuak taula batean idatzi eta prozesuaren argazkiak aterako dira.
6. Aukeran, denbora baten buruan eta bi esperimentaziorekin lan eginez, landareak berreskuratzeko saiakuntza bat egin dezakegu, horretarako gai diren antzemateko.
7. Ikerketa amaitu ondoren, bildutako datuak taula batean ordenatuko ditugu eta grafiko bat egingo dugu paper milimetratuan. Horretarako, abzisen ardatza erabiliko dugu denbora (X) adierazteko eta ordenatuen ardatza landareen hazkundea (Y) adierazteko. Kolore desberdinak erabiliko ditugu hazkunde-kurbak irudikatzeko.
8. Ondorioak atera eta hasierako hipotesiarekin alderatuko ditugu.
9. Txostenak atal hauek izango ditu: - Sarrera -Hipotesia -Materialak eta Metodoa - Emaitzak eta interpretazioa - Ondorioak

Haziak prestatzea

“Rag-doll” teknika erabiliko dugu, hau da, paperezko iragazki bat busti eta haziak bilduko ditugu. Ondoren, saio-hodi batean jarriko ditugu. 

Pilar Etxeberriaren irudiak.

1.-.- Paperezko iragazkia 20 x 20 mm-ko laukietan zatituko dugu, eta goiko marjinaren heren bat beherantz tolestuko dugu.	2.-Egindako “gutun-azala” busti egingo dugu, eta landare-espeziearen 5 hazi jarriko ditugu, proportzionalki eta homogeneoki.	3.-Herena erditik tolestuko dugu, tolestu ondoren paperak saio-hodiaren altuera izan dezan.
4.-Paperezko iragazkia pixkanaka biribilduko dugu.	5.-Rag dolla prestatuko dugu, arretaz, haziak oso estu gera ez daitezen.	6.-Saio-hodian jarriko ditugu dagokion tratamenduarekin, eta aluminio-paperarekin estaliko ditugu. Nozi erein ditugun idatziko dugu.

Saio-hodiak prestatzea:

Talde bakoitzak 3 saio-hodi erabiliko ditu lan egiteko. Bat kontrola izango da, inolako tratamendurik gabe, eta beste biek tratamenduaren proportzio desberdinak izango dituzte. Hodiei etiketa bana jarri behar zaie, bereizteko.

Oharra: Gutxienez 3 hodi behar dira. Segurtasuna handiagoa izateko, komenigarria litzateke bi saio egitea 6 hodirekin: 3+3 errepikatuta.

• 1. taldea: intsolazioa. Laborategian hiru gune bilatu behar dira: bata eguzki-intsolazio onekoa, bestea bonbilla duena eta hirugarrena iluntasunean. Ezin bada bonbilla piztuta eduki ikerketak irauten duen bitartean, horren ordez tarteko intsolazioa duen gune bat bilatu behar da.
• 2. eta 3. taldeak: gazitasuna. Rag dollak saio-hodietan jarri aurretik, bakoitzari honako hauek gehitu behar zaizkio: 1 mL ur, 0.5 mL NaCl % 15 eta 1 mL NaCl % 15
• 4. eta 5. taldeak: nitrogenoa. Rag dollak saio-hodietan jarri aurretik, bakoitzari honako hauek gehitu behar zaizkio: 1 mL ur, 0.5 mL ongarri jarraibideen arabera diluitua, eta 1 mL ongarri jarraibideen arabera diluitua.

1. taldea: intsolazioa	Kontrola: leiho eguzkitsu baten ondoan	1. lagina: tarteko intsolazioa duen leiho baten ondoan edo bonbillarekin	2. lagina: iluntasunean
2. taldea: gazitasuna	Kontrola: 1 mL ur	1. lagina: 0.5mL NaCl % 15	2. lagina: 1 mL NaCl % 15
3. taldea: nitrogenoa	Kontrola: 1 mL ur	1. lagina: 0,5 mL ongarri diluitu, jarraibideen arabera	2. lagina: 1 mL ongarri diluitu, jarraibideen arabera

Datuak biltzea

Hiru edo lau egunean behin jasoko ditugu datuak. Datuak biltzen ditugun egun bakoitzean, argazkiak atera edo bideoa egingo dugu, prozesuaren artxiboa izateko. Honako datuak hauek neurtuko ditugu:

• Ernetako hazien %
• Sustrai nagusiaren luzera (mm-tan)
• Zurtoinaren luzera (mm-tan)
• Kotiledoiak agertu diren ala ez
• Landareen guztizko pisua (biomasa) gr-tan

Neurtzeko, kontu handiz atera behar da plantula saio-hoditik. Paperezko iragazkia zabalduko dugu eta oso azkar neurtu (bi minutuan gutxi gorabehera), berriz sartu aurretik lehortu ez dadin.

Emaitzen taula baten adibidea

Aldagaia	Zein egunetan erein genuen	4 egunera	8 egunera	12 egunera	15 egunera
Ernetako hazien %
Sustrai nagusiaren luzera (mm-tan)
Zurtoinaren luzera (mm-tan)
Kotiledoiak agertu diren ala ez
Landareen guztizko pisua (biomasa) (gr-tan)

Lehengoratzeko gaitasuna neurtzea (aukerakoa)

Saio-hodien bi sorta eduki behar dira. 

1. Hamargarren egunean, dagozkion datuak hartu ondoren, landareak kontu handiz aterako ditugu saio-hodien sorta batetik, kalterik izan ez dezaten.
2. Landareak garbituko ditugu uretan, kontu handiz (iragazki batean jarriko ditugu, errazago garbitzeko)
3. Ingurunea kenduko dugu eta saio-hodiak garbituko ditugu
4. Hodi bakoitzean 1 ml ur gehituko dugu
5. Rag dollak egingo ditugu berriro eta landareak hodietan jarriko ditugu
6. Egun horretatik aurrera, neurketak egingo ditugu landarea lehengoratzen den ala ez ikusteko.